Korzystając z tej witryny, zgadzasz się na korzystanie z plików cookie. Możesz zmienić ustawienia dotyczące plików cookie w dowolnym momencie, a także dowiedzieć się więcej na ich temat
Akceptuj Czytaj więcej

Dom Pracowników PKO

Legenda
Stare Miasto
Lata budowy:

1925–1927

Adres:

ul. Zyblikiewicza 5 / ul. Librowszczyzna 10

Informacje o obiekcie

Po ukończeniu budowy PKO przy ulicy Wielopole, Szyszko-Bohusz zaprojektował dom dla pracowników tej instytucji. Jest to swoiste „miasteczko domów czynszowych” usytuowane na działce wyznaczonej ulicami Zyblikiewicza i Librowszczyzna. Powstało w latach 1925–1927 na nieregularnej, pięciobocznej parceli o powierzchni 4000 m2. Założenie składało się z różnej wielkości mieszkań, od jednopokojowych kawalerskich po luksusowe sześciopokojowe lokale ze służbówkami. Było jedynym z największych zespołów mieszkaniowych międzywojennego Krakowa. Czteropiętrowe budynki wzniesiono w nowoczesnej żelbetowej konstrukcji. Tworzą ciągi bloków – dwa w zabudowie obrzeżnej ulic Zyblikiewicza i Librowszczyzna oraz kolejny wewnątrz działki. W związku z intensywnym wykorzystaniem działki w zespole zabrakło miejsca na zieleń, a podwórza posiadają charakter mało doświetlonych uliczek.

Na wewnętrzny dziedziniec prowadzi jedno wejście przez pasaż-bramę z szeregami potężnych kolumn oraz sufitem udekorowanym rozetami. Po lewej stronie znajduje się oryginalna stróżówka. W elewacjach zewnętrznych zastosowano zredukowane formy znane z pobliskiego gmachu PKO. Skrajne osie zaakcentowano ryzalitami, ponad którymi ustawiono niezachowane dekoracyjne wazony. W budynku przeważają prostokątne okna, ale ponad gzymsem przebito półkoliste otwory. Nad drugim piętrem umieszczono belkowanie z dekoracyjnym fryzem i profilowanym gzymsem. We fryzie znajdują się tarcze z rogami obfitości, mającymi zapewnić pomyślność mieszkańcom zespołu. Od strony dziedzińca również nie brakuje interesujących elementów dekoracyjnych. Wejścia do bloków otrzymały dekoracyjne portale z licznymi ornamentami (wole oczy, wstęgi i akant). Nad każdym z nich widnieje tarcza z numerem klatki. Do niektórych lokali na parterze, prawdopodobnie dawnych sklepów lub warsztatów, prowadzą zewnętrzne schody o dekoracyjnych metalowych balustradach. Na balkonach mieszkań znajdują się niespotykane w żadnym innym krakowskim zespole elementy. Są to drzwiczki – większe najprawdopodobniej prowadziły do służbówek, mniejsze – do wind towarowych. Wspomniane założenie przy pewnych wadach, między innymi złym doświetleniu niektórych lokali, otrzymało charakter zacisznego placu odsuniętego od zgiełku ulicy, ale jednocześnie pozostającego w bliskości miasta.

Opracowanie:

Aneta Borowik

Szlak modernizmu

Zobacz inne obiekty na trasie

Wybrane trasy

Trasa

Godła Kamienic

Informacje:
Czytaj

W okresie międzywojennym szybko rozbudowywany Kraków przywrócił i rozwinął tradycję umieszczania godeł nad wejściami do nowopowstałych kamienic. W ten sposób powstała bogata i rozsiana po całym mieście galeria płaskorzeźb, malowideł ściennych, rzeźb figuralnych, które tworzyli najlepsi krakowscy artyści. Trasa przybliża wybrane przykłady tego wyjątkowego, krakowskiego fenomenu.

Trasa

Nowa Huta

Informacje:
Czytaj

Nowa Huta to najważniejsza kreacja urbanistyczna powojennego Krakowa i kluczowe osiągnięcie polskiej architektury okresu socrealizmu. Spacer poświęcony najstarszej części Nowej Huty przybliża historię rozwoju dzielnicy oraz pokazuje różnorodność polskiej architektury tego okresu. Oprócz Placu Centralnego przedstawia historię modernistycznego Bloku Szwedzkiego oraz Arki Pana w Bieńczycach.

Trasa

Stare Miasto

Informacje:
Czytaj

Krakowskie Stare Miasto rzadko kojarzone jest z modernizmem. Tymczasem po wielkim pożarze miasta w 1850 roku średniowieczny rdzeń Krakowa przeszedł radykalną wymianę zabudowy, którą kontynuowano w okresie międzywojennym. W centrum miasta wznoszono wówczas luksusowe kamienice, a w jego bezpośrednim sąsiedztwie wielkie budynki publiczne, siedziby banków i instytucji państwowych.

Organizator
Inicjatorzy
Wsparcie
Projekt współfinansowany ze środków Miasta Krakowa
Partnerzy