Przestawiamy serię podcastów o architekturze modernizmu
1Czyżyński Wawel. Między Wiedniem i Bagdadem.
Czyżyński Wawel. Między Wiedniem i Bagdadem
Rozmawiają Dorota Jędruch i Michał Wiśniewski
W połowie drogi z centrum Krakowa do Nowej Huty znajduje się jedna z najbardziej niezywkłych i przykuwających wzrok realizacji krakowskiej architektury końca XX wieku – wysoki blok mieszkalny, który swoimi dekoracjami przypomina średniowieczny zamek. Ta wyjątkowa realizacja powstała w 1989 roku, chwili politycznego i ekonomicznego przełomu i stanowiła ważny element i dominantę przestrzenną krakowskich Czyżyn. Swoją niezwykłą, baśniową dekoracją i symetryczną kompozycją wpisywała sie w rozwijający się w Polsce już od blisko dekady postmodernizm.
2Zniknięcie stołówki z kosmicznego kampusu. Historia Miasteczka Studenckiego AGH.
Zniknięcie stołówki z kosmicznego kampusu. Historia Miasteczka Studenckiego AGH.
Rozmawiają: Marta Karpińska i Michał Wiśniewski
W tym odcinku skupimy się szczególnie zachodniej części Kampusu AGH i Miasteczku Studenckim w Krakowie, którego budowę rozpoczęto dokładnie sześćdziesiąt lat temu. Miasteczko obejmuje obszar ok. 30 % terenu AGH, który ciągnie się przez dwa kilometry, na podłużnej działce pomiędzy ulicą Czarnowiejską i Reymonta.
3Strony Le Corbusiera, czy warto wciąż czytać Vers une architecture?
Przecież to nie jest modernizm! Strony Le Corbusiera, czy warto wciąż czytać Vers une architecture?
Rozmawiają: Dorota Jędruch i Dorota Leśniak-Rychlak
Bezpośrednim impulsem do nagrania tego podcastu w 2023 roku jest stulecie pierwszego wydania Vers une architecture [W stronę architektury], a przy okazji 11 lat od pierwszego polskiego wydania tej książki. Tekst napisany sto lat temu, zwłaszcza tekst o charakterze bieżącym, publicystycznym, a tym bardziej manifest nowej architektury, który liczy sobie już całe stulecie, na pewno nie przynależy już współczesności. Jak to się stało, że był uważany za jeden z najbardziej wpływowych tekstów XX wieku? Czego właściwie dotyczy ten tekst i czy coś w nim jest wciąż aktualne lub inspirujące? Czy miał znaczenie także dla polskiej architektury? Jeśli tak, to czemu został przetłumaczony tak niedawno?
4Kościół kontra Tysiąclatka – jaką rolę odegrała architektura w starciu władz PRL z Kościołem Katolickim?
Przecież to nie jest modernizm! Kościół kontra Tysiąclatka – jaką rolę odegrała architektura w starciu władz PRL z Kościołem Katolickim?
Rozmawiają: Marta Karpińska i Michał Wiśniewski
W tym odcinku rozmawiamy o architekturze w kontekście specyficznego okresu PRL, jakim była epoka partyjnego przywództwa Władysława Gomułki. Początek epoki, rok 1956, wyznaczała nadzieja Odwilży, a koniec – wydarzenia Marca 1968 roku i masakra robotników na Wybrzeżu w grudniu 1970 roku. Historycy określają strategię polityczną prowadzoną przez ekipę Gomułki mianem „narodowego komunizmu” – reżim PRL próbował zyskać przychylność społeczną przez odwołania do nacjonalizmu i wykluczające definiowanie wspólnoty społecznej, czego najbardziej bolesnym przykładem była antysemicka nagonka z 1968 roku. Ważnym kontekstem tego okresu były nasilające się napięcia społeczne. Po okresie stalinizmu Kościół Katolicki nabrał wiatru w żagle i postanowił rzucić rękawicę reżimowi PRL. Rywalizacja między kościołem a partią miała także wymiar architektoniczny i zostawiła po sobie ważne przestrzenne ślady.
5Dlaczego największe dzieło krakowskiego modernizmu znajduje się w Indiach?
Przecież to nie jest modernizm! Dlaczego największe dzieło krakowskiego modernizmu znajduje się w Indiach?
Rozmawiają: Marta Karpińska, Michał Wiśniewski
Zapraszamy do wspierania nas na: patronite.pl/krakowskiszlakmodernizmu
W tym odcinku opowiadamy o topowej realizacji polskiego modernizmu, choć niewiele osób zajmujących się polską architekturą miało okazję zobaczyć ten budynek na własne oczy. Mowa o Ambasadzie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej zrealizowanej w Nowym Delhi w latach 1973-1978. Budynek zaprojektowali prominentni twórcy krakowskiej architektury, jedni z najważniejszych architektów działających w Krakowie w drugiej połowie XX i na początku obecnego stulecia: Witold Cęckiewicz i Stanisław Deńko.
6Gmach Akademii Górniczo-Hutniczej przy Alei Mickiewicza
Gmach Akademii Górniczo-Hutniczej przy Alei Mickiewicza – podcast poświęcony historii największego budynku publicznego międzywojennego Krakowa, siedzibie uczelni technicznej, która kryje nowoczesną wersję dziedzińca wawelskiego.
7Centrum Administracyjne Huty im. Lenina
Centrum Administracyjne Huty im. Lenina – podcast o dwóch socrealistycznych „Pałacach Dożów”, które majestatycznie strzegą wejścia na teren krakowskiego kombinatu. W budynkach administracyjnych huty zaprojektowanych przez Janusza Ballenstedta oraz Martę i Janusza Ingardenów w stylu socrealistycznym mieściło się centrum dowodzenia kombinatem i biblioteka techniczna.
8Kościół p.w. Św. Szczepana
Kościół p.w. Św. Szczepana – podcast dotyczący dynamicznego rozwoju zabudowy na zewnątrz linii Alei Trzech Wieszczów w okresie międzywojennym. Michał Wiśniewski opowiada o historii modernistycznego kościoła, którego wnętrze to mało znany klejnot sztuki sakralnej i nowoczesnego wzornictwa lat 30.
9Dom Profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego przy ulicy Łobzowskiej
Dom Profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego przy ulicy Łobzowskiej – podcast opowiadający o powstawaniu nowych budynków uniwersyteckich w okresie dwudziestolecia międzywojennego, o twórczości Ludwika Wojtyczki i szkole krakowskiej, a także o jednej z najbardziej niezwykłych wind, którą zbudowano w międzywojennym Krakowie.
10Bank Pocztowej Kasy Oszczędności przy ulicy Wielopole
Bank Pocztowej Kasy Oszczędności przy ulicy Wielopole – podcast poświęcony historii monumentalnej świątyni pieniądza, zaprojektowanej przez Adolfa Szyszko-Bohusza, której sala operacyjna przypomina rzymski Panteon.
11Hotel Forum
Hotel Forum – podcast o jednym z najciekawszych, eksperymentalnych budynków powojennego Krakowa, brutalistycznej, żelbetowej konstrukcji, która dumnie lewituje nad brzegiem Wisły. To pamiątka ambicji gierkowskiej Polski: otwarcia się na świat i przekształcenia Krakowa w nowoczesne centrum turystyczne.