Dom Polskiego Stowarzyszenia Studentek UJ „Jedność”

Monumentalny, żeński dom akademicki wzniesiono naprzeciwko wejścia do Parku Jordana. Autorem projektu był Stefan Piwowarczyk architekt Uniwersytetu Jagiellońskiego i projektant pobliskiego męskiego II Domu Akademickiego, czyli dzisiejszego „Żaczka”. Pierwsza część „Nawojki” powstała w latach 1936–1937, druga została ukończona przez Niemców w czasie wojny. Budynek posiada rzut podkowy, z wewnętrznym dziedzińcem. Zastosowano układ dwutraktowy z korytarzem pośrodku. Na wszystkich piętrach znajdują się niewielkie, na ogół dwuosobowe pokoje studentek, którym pierwotnie towarzyszyły zbiorcze kuchnie i łazienki umieszczone na końcu korytarzy. Jedynie w bocznym skrzydle znajdowały się sale o innych funkcjach – czytelnia oraz jadalnia (obecnie stołówka). Na pierwszym piętrze umieszczono duży taras, a na wyższych piętrach – po dwa ogólnodostępne balkony; podobne znajdują się również od strony dziedzińca. Bryła gmachu jest rozczłonkowana z zaakcentowanym gzymsem koronującym i płaskimi dachami.

Pierwotnie budynek posiadał tylko trzy piętra, czwarte przebito w attyce po II wojnie światowej. W ten sposób zaburzono pierwotne proporcje, w których gęsty rytm okien równoważyła wysoka attyka z masztem flagowym na osi. Po prawej stronie, na styku dwóch skrzydeł znajduje się parterowa część z wejściem do budynku i tarasem na dachu, w której pierwotnie usytuowano pomieszczenia administracyjne, czytelnię i jadalnię. Drzwi wejściowe umieszczono w głębokiej, uskokowej wnęce z dwiema wolnostojącymi kolumnami. Parterowa część posiada interesującą dekorację w postaci płaskorzeźbionych płycin. Ukazują pejzaże, a nad wejściem na tle krajobrazu pokazano parę młodych ludzi. Scena ta być może łączy się z historią Nawojki, pierwszej studentki uniwersytetu, która według legendy dostała się na uczelnię podstępem, przebierając się za młodzieńca. Wystój klatek schodowych i korytarzy był skromny, ale celowy. Jedynym wnętrzem o nieco bardziej reprezentacyjnym charakterze jest hol na parterze o ścianach podzielonych lizenami, suficie z kolistym zagłębieniem na lampę oraz lastrikowej posadzce. Podczas powojennych remontów zniszczono wiele modernistycznych elementów wyposażenia. Zatracono również ciekawe efekty fakturalne elewacji. Co pozostało? Ogólna, interesująca dyspozycja brył, oryginalna dekoracja oraz kamienna tablica pamiątkowa po lewej stronie wejścia głównego.