Korzystając z tej witryny, zgadzasz się na korzystanie z plików cookie. Możesz zmienić ustawienia dotyczące plików cookie w dowolnym momencie, a także dowiedzieć się więcej na ich temat
Akceptuj Czytaj więcej

Instytut Architektury prezentuje projekt Krakowskie Szlaki Architektury: bazę wiedzy na temat architektury modernistycznej i postmodernistycznej Krakowa w formie interaktywnego portalu. Portal zawiera dane i dokumentację fotograficzną wybranych budynków z okresu międzywojennego modernizmu, socrealizmu, socmodernizmu i postmodernizmu. Prezentacje architektury są uzupełnione o ogólne informacje o architektach, kontekście społecznym i kulturowym oraz genezie powstawania budynków.

Strona zawiera interaktywną mapę, umożliwiającą korzystanie z zasobów wiedzy w terenie oraz wybrane trasy, ułożone topograficznie. Ważnym elementem strony są materiały multimedialne: wykłady, podcasty i filmy poświęcone krakowskiej architekturze XX wieku.

Zapraszamy do wspierania naszego projektu przez: patronite.pl/krakowskiszlakmodernizmu

Modernizm jako styl architektoniczny jest przejawem nowoczesności. Budynki modernistyczne cechuje uproszczona forma wynikająca z funkcji, ograniczona dekoracja, rytmy, duże przeszklenia, a także zastosowanie nowych technologii: konstrukcji opartych o żelbetowy szkielet oraz płaskich dachów. Cechy te są charakterystyczne dla globalnych trendów w architekturze, lecz modernizmów jest wiele, a ich wyraz zależy również od lokalnych tradycji.

Czytaj więcej

Projekt Krakowskie Szlaki Architektury pokazuje kolejne etapy gwałtownej modernizacji i rozwoju przestrzennego miasta. Na początku XX wieku Kraków obejmował zaledwie 5,5 kilometrów kwadratowych, liczył około sto tysięcy mieszkańców i był najgęściej zaludnionym miastem Austro-Węgier. W ciągu zaledwie pół wieku jego powierzchnia wzrosła blisko ponad sześćdziesiąt razy, a populacja pod koniec lat 70. XX wieku przekroczyła siedemset tysięcy mieszkańców. Intensywny rozwój zapisał się w przestrzeni miasta wieloma wyjątkowymi kreacjami urbanistycznymi i projektami architektonicznymi, które współcześnie stanowią żywą galerię polskiej architektury nowoczesnej.

W okresie międzywojennym, niedługo po poszerzeniu granic miasta, Kraków należał do najszybciej rozwijających się miast II Rzeczpospolitej. W tym czasie miasto zaczęło przeistaczać się w regionalną metropolię, powstała kompozycja Alei Trzech Wieszczów, wzniesiono liczne monumentalne gmachy publiczne z siedzibą Akademii Górniczo-Hutniczej, Biblioteki Jagiellońskiej i Muzeum Narodowego na czele. Równocześnie nowe dzielnice zaczęły wypełniać kamienice i wille. Początkowo, w ich projektach nawiązywano do form tradycyjnych i historycznych, z czasem zaczął dominować modernizm, który uzupełniano bogatą i oryginalną dekoracją. Międzywojenny Kraków to także żywe środowisko architektoniczne i fenomen tzw. szkoły krakowskiej.

Po zakończeniu II wojny światowej Kraków stał się przestrzenią wielkiego eksperymentu społecznego i urbanistycznego. W 1949 roku zainicjowano budowę Nowej Huty, dzielnicy która na zawsze zmieniła kierunek rozwoju miasta i doprowadziła do szybkiego wzrostu liczby mieszkańców. Nowa Huta była jednym z najważniejszych w skali kraju projektów epoki socrealizmu, determinowanej politycznie historyzującej estetyki architektonicznej. Z budową Nowej Huty wiąże się rozwój kolejnej generacji architektów, która w kolejnych dekadach projektowało wielkie założenia urbanistyczne i architektoniczne poza Polską, gównie w Iraku i Syrii.

W okresie gomułkowskiej odwilży krakowska architektura zerwała z socrealizmem. Nadszedł czas socmodernizmu, nawiązywania do architektury zachodniej i powrotu do form nowoczesnych. W latach 60. i 70. w Krakowie na wielką skalę budowano potężne zespoły mieszkaniowe, kampusy uniwersyteckie i budynki kultury. Jednym z symboli tego okresu jest ambitna kompozycja hotelu Cracovia i kina Kijów.

W latach 80. i warunkach trwającego w Polsce głębokiego kryzysu Kraków ponownie stał się miejscem architektonicznego fermentu. W duchu postmodernizmu podjęto dyskusję o rewitalizacji dzielnic historycznych, wznoszono oryginalne projekty plomb. Fenomenem epoki były także oryginalne bryły licznych nowych kościołów wraz z najbardziej dojrzałym przykładem tego stylu: seminarium Zmartwychwstańców.

Kolejne opisane warstwy rozwoju miasta stanowią współcześnie bogaty zasób dziedzictwa kulturowego. Poprzez architekturę analizować można procesy zachodzące w polskich miastach w XX wieku, przypominać postaci wybitnych projektantów i projektantek, odkrywać losy społeczności, które kiedyś mieszkały w Krakowie. Projekt Krakowskie Szlaki Architektury zaprasza do poznawania nowoczesnych dziejów miasta i zwiedzanie Krakowa poza głównymi szlakami turystycznymi.

Kształt
Pokaż informacje na temat bannera

Szlak modernizmu

Zapoznaj się z trasami

Trasa

Aleje Trzech Wieszczów

Informacje:
Czytaj

Aleje Trzech Wieszczów to najważniejsza kreacja urbanistyczna i architektoniczna międzywojennego Krakowa. Trasa spaceru prowadzi wzdłuż Alei Adama Mickiewicza, najbardziej reprezentacyjnej części założenia, gdzie powstały monumentalne gmachy Akademii Górniczo-Hutniczej, Biblioteki Jagiellońskiej i Muzeum Narodowego.

Trasa

Błonia / Miasteczko Studenckie

Informacje:
Czytaj

Błonia to serce zielonych terenów położonych po zachodniej stronie Krakowa. W okresie międzywojennym w ich sąsiedztwie zaczęto wznosić gmachy uniwersyteckie oraz rozwijać infrastrukturę sportową, której uzupełnieniem były modernistyczne wille. Trasa prowadzi przez najważniejsze budynki uniwersyteckiego Krakowa, m.in. budynek Instytutu Chemii UJ oraz Miasteczko Studenckie AGH.

Trasa

Godła Kamienic

Informacje:
Czytaj

W okresie międzywojennym szybko rozbudowywany Kraków przywrócił i rozwinął tradycję umieszczania godeł nad wejściami do nowopowstałych kamienic. W ten sposób powstała bogata i rozsiana po całym mieście galeria płaskorzeźb, malowideł ściennych, rzeźb figuralnych, które tworzyli najlepsi krakowscy artyści. Trasa przybliża wybrane przykłady tego wyjątkowego, krakowskiego fenomenu.

Trasa

Krowodrza

Informacje:
Czytaj

W okresie międzywojennym dawną podkrakowską wieś Krowodrza wypełniły luksusowe kamienice i wille. Osią nowego założenia była Aleja Juliusza Słowackiego, a sercem ozdobiony monumentalnymi nowoczesnymi budynkami Plac Inwalidów. Spacer pokazuje najciekawsze przykłady budownictwa mieszkaniowego tego okresu.

Trasa

Nowa Huta

Informacje:
Czytaj

Nowa Huta to najważniejsza kreacja urbanistyczna powojennego Krakowa i kluczowe osiągnięcie polskiej architektury okresu socrealizmu. Spacer poświęcony najstarszej części Nowej Huty przybliża historię rozwoju dzielnicy oraz pokazuje różnorodność polskiej architektury tego okresu. Oprócz Placu Centralnego przedstawia historię modernistycznego Bloku Szwedzkiego oraz Arki Pana w Bieńczycach.

Trasa

Półwsie Zwierzynieckie

Informacje:
Czytaj

Spacer po Półwsiu Zwierzynieckim odkrywa jedną z najbardziej urokliwych dzielnic międzywojennego Krakowa, galerię modernistycznych kamienic, oryginalnych detali i dekoracji, którą uzupełniają śmiałe kreacji powojennego modernizmu na czele z zespołem Hotelu Cracovia i Kina Kijów.Spacer po Półwsiu Zwierzynieckim odkrywa jedną z najbardziej urokliwych dzielnic międzywojennego Krakowa, galerię modernistycznych kamienic, oryginalnych detali i dekoracji, którą uzupełniają śmiałe kreacji powojennego modernizmu na czele z zespołem Hotelu Cracovia i Kina Kijów.

Trasa

Poza głównymi trasami

Informacje:
Czytaj

W XX wieku miał miejsce dynamiczny rozwój Krakowa, którego ślady pod postacią wyjątkowych dzieł architektury odnajdziemy na ternie całego miasta. Spacerując po często odległych dzielnicach możemy dotrzeć do wielu wybitnych budowli z okresu międzywojennego oraz z czasów przyspieszonej ekspansji miasta po 1945 roku.

Trasa

Stare Miasto

Informacje:
Czytaj

Krakowskie Stare Miasto rzadko kojarzone jest z modernizmem. Tymczasem po wielkim pożarze miasta w 1850 roku średniowieczny rdzeń Krakowa przeszedł radykalną wymianę zabudowy, którą kontynuowano w okresie międzywojennym. W centrum miasta wznoszono wówczas luksusowe kamienice, a w jego bezpośrednim sąsiedztwie wielkie budynki publiczne, siedziby banków i instytucji państwowych.

Trasa

Wesoła i Grzegórzki

Informacje:
Czytaj

Spacer prowadzi przez dawne przemysłowe obszary miasta, które w okresie międzywojennym zaczęto przekształcać w największą dzielnicę willową Krakowa, a po II wojnie światowej w nowe centrum administracyjne i biurowe. Znajdziemy tam budynki emblematyczna niemal dla wszystkich etapów dwudziestowiecznego rozwoju Krakowa.

Organizator
Inicjatorzy
Wsparcie
Projekt współfinansowany ze środków Miasta Krakowa
Partnerzy
Legenda