Godła Kamienic
W okresie międzywojennym szybko rozbudowywany Kraków przywrócił i rozwinął tradycję umieszczania godeł nad wejściami do nowopowstałych kamienic. W ten sposób powstała bogata i rozsiana po całym mieście galeria płaskorzeźb, malowideł ściennych, rzeźb figuralnych, które tworzyli najlepsi krakowscy artyści. Trasa przybliża wybrane przykłady tego wyjątkowego, krakowskiego fenomenu.
Tradycja dekorowania krakowskich kamienic godłami sięga czasów średniowiecza. Zwyczaj, który narodził się przed wiekami, zachował swoją ciągłość aż do narodzin nowoczesnego samorządu w dobie autonomii galicyjskiej. Projektanci pod koniec XIX wieku chętnie czerpali z tego dziedzictwa wprowadzając do przestrzeni Krakowa nowe motywy i bohaterów. Godła w postaci płaskorzeźb, dekoracji ceramicznych, malarskich lub witraży budowały lokalny koloryt, spotykając się ze szczególnym zainteresowaniem w okresie przełomu wieków i narodzin secesji. Tradycja bogatego detalu architektonicznego, którego obowiązkowym elementem było oryginalne godło, została podtrzymana w okresie międzywojennym. W okresie międzywojennym, na terenie Półwsia Zwierzynieckiego, Czarnej i Nowej Wsi, Grzegórzek i wielu innych nowych części Krakowa zaczęły wyrastać coraz większe i bogatsze w swoim wyposażeniu kamienice i domy jednorodzinne. Chociaż ich architektura, szczególnie w latach 30. coraz mocniej ciążyła w stronę wzorów modernistycznych, budynki te wciąż ozdabiane były godłami, które najczęściej posługiwały się motywami zwierzęcymi lub kompozycjami postaciowymi, często odwołującymi się do historii i tożsamości miasta lub dziejów rodziny inwestora. Z czasem ich estetyka również ewoluowała w stronę geometryzacji, a w niektórych przypadkach również abstrakcji. Nad kształtem powstających do wybuchu wojny dekoracji czuwały władze miasta, a do ich przygotowania często zatrudniano znanych artystów i dekoratorów, np. Karola Hukana lub Karola Muszkieta. Trasa poświęcona godłom nie ma jednej linii. Dekoracje te rozsiane są po przestrzeni niemalże całego międzywojennego Krakowa. W większości przypadków brak jest wiedzy o autorach i przyczynach wyboru danego motywu, są one jednak charakterystycznym elementem krakowskiego modernizmu i integralnym elementem tutejszego krajobrazu kulturowego. Trasa powstała dzięki fotograficznej pasji dr hab. Marka Ćwiklickiego, który przygotował fotografie wszystkich istniejących międzywojennych godeł.
22
Obiekty na tej trasie
Szlak modernizmu
Inne trasy
Błonia / Miasteczko Studenckie
Błonia to serce zielonych terenów położonych po zachodniej stronie Krakowa. W okresie międzywojennym w ich sąsiedztwie zaczęto wznosić gmachy uniwersyteckie oraz rozwijać infrastrukturę sportową, której uzupełnieniem były modernistyczne wille. Trasa prowadzi przez najważniejsze budynki uniwersyteckiego Krakowa, m.in. budynek Instytutu Chemii UJ oraz Miasteczko Studenckie AGH.
Stare Miasto
Krakowskie Stare Miasto rzadko kojarzone jest z modernizmem. Tymczasem po wielkim pożarze miasta w 1850 roku średniowieczny rdzeń Krakowa przeszedł radykalną wymianę zabudowy, którą kontynuowano w okresie międzywojennym. W centrum miasta wznoszono wówczas luksusowe kamienice, a w jego bezpośrednim sąsiedztwie wielkie budynki publiczne, siedziby banków i instytucji państwowych.
Wesoła i Grzegórzki
Spacer prowadzi przez dawne przemysłowe obszary miasta, które w okresie międzywojennym zaczęto przekształcać w największą dzielnicę willową Krakowa, a po II wojnie światowej w nowe centrum administracyjne i biurowe. Znajdziemy tam budynki emblematyczna niemal dla wszystkich etapów dwudziestowiecznego rozwoju Krakowa.
Nowa Huta
Nowa Huta to najważniejsza kreacja urbanistyczna powojennego Krakowa i kluczowe osiągnięcie polskiej architektury okresu socrealizmu. Spacer poświęcony najstarszej części Nowej Huty przybliża historię rozwoju dzielnicy oraz pokazuje różnorodność polskiej architektury tego okresu. Oprócz Placu Centralnego przedstawia historię modernistycznego Bloku Szwedzkiego oraz Arki Pana w Bieńczycach.