Willa „Anna”
Stanisław Juszczyk
1934–1935
Dzielnica II – Grzegórzki
Domy i wille
al. Beliny-Prażmowskiego 54
Informacje o obiekcie
To jedna z najciekawszych pod względem stylistycznym willi powstałych w latach trzydziestych na osiedlu oficerskim. Została wybudowana w ramach działalności Oficerskiej Spółdzielni Mieszkaniowej dla Stanisława i Władysława Wanickich w latach 1934-35. Zaprojektował ją Stanisław Juszczyk. Willa posiada prostą, symetryczną bryłę. Zastosowano tutaj niemalże płaski dach znajdujący się ponad wydatnym gzymsem okapnikowym, a na elewacjach bocznych umieszczono dwukondygnacyjne wykusze o dużych narożnych oknach. Najciekawszą formę uzyskała fasada. W jej centralnej, znacząco cofniętej części znalazły się drzwi wejściowe, połączone z pionowym oknem doświetlającym klatkę schodową. Do ukształtowanej w ten sposób „niszy” przylegają cztery duże okna. Geometryczność podziałów części centralnej silnie kontrastuje z całkowicie gładkimi bocznymi partiami elewacji frontowej. Ponad środkową partią fasady umieszczono elegancki napis „WILLA ANNA”, z płaskorzeźbionym tondem pośrodku, przedstawiającym Marię z Dzieciątkiem. Tego typu tonda, nawiązujące do sztuki włoskiego renesansu (niekiedy nawet pokryte kolorową glazurą) stosunkowo często dekorowały krakowskie domy mieszkalne. Także nadawanie nieruchomości nazwy pochodzącej od imienia jednej z członkiń rodziny było wówczas popularną praktyką.
Osiowe, surowe i powściągliwe w swym wyrazie zakomponowanie fasady przydaje willi „Anna” swoistej monumentalności. Tego typu rozwiązania pojawiały się w Krakowie, a jako najbardziej okazały przykład należy wskazać willę Edmunda Rosenhaucha, zaprojektowaną w 1925 roku przez Wacława Krzyżanowskiego, znajdująca się przy ul. Lea. Wydaje się, że prostota i elegancja dzieła Juszczyka miała wpływ na ukształtowanie fasad wielu okolicznych budynków, w szczególności kilku dwupiętrowych kamienic znajdujących się po przeciwnej stronie alei.
Opracowanie:
Kamila Twardowska
Szlak modernizmu
Zobacz inne obiekty na trasie
Budynki Biurowe przy al. Powstania Warszawskiego - "Żyletkowce"
Kombinat Prasowo-Poligraficzny RSW “Prasa” (współcześnie K1)
Krakowski Ośrodek Techniki NOT (współcześnie Unity Centre)
Wybrane trasy
Godła Kamienic
W okresie międzywojennym szybko rozbudowywany Kraków przywrócił i rozwinął tradycję umieszczania godeł nad wejściami do nowopowstałych kamienic. W ten sposób powstała bogata i rozsiana po całym mieście galeria płaskorzeźb, malowideł ściennych, rzeźb figuralnych, które tworzyli najlepsi krakowscy artyści. Trasa przybliża wybrane przykłady tego wyjątkowego, krakowskiego fenomenu.
Nowa Huta
Nowa Huta to najważniejsza kreacja urbanistyczna powojennego Krakowa i kluczowe osiągnięcie polskiej architektury okresu socrealizmu. Spacer poświęcony najstarszej części Nowej Huty przybliża historię rozwoju dzielnicy oraz pokazuje różnorodność polskiej architektury tego okresu. Oprócz Placu Centralnego przedstawia historię modernistycznego Bloku Szwedzkiego oraz Arki Pana w Bieńczycach.
Wesoła i Grzegórzki
Spacer prowadzi przez dawne przemysłowe obszary miasta, które w okresie międzywojennym zaczęto przekształcać w największą dzielnicę willową Krakowa, a po II wojnie światowej w nowe centrum administracyjne i biurowe. Znajdziemy tam budynki emblematyczna niemal dla wszystkich etapów dwudziestowiecznego rozwoju Krakowa.