Korzystając z tej witryny, zgadzasz się na korzystanie z plików cookie. Możesz zmienić ustawienia dotyczące plików cookie w dowolnym momencie, a także dowiedzieć się więcej na ich temat
Akceptuj Czytaj więcej

Kombinat Prasowo-Poligraficzny RSW “Prasa” (współcześnie K1)

Legenda
Wesoła i Grzegórzki
Architekt:

Janusz Ingarden

Lata budowy:

1971–1998

Funkcja:

Biurowce

Adres:

al. Pokoju 1

Informacje o obiekcie

Pomysł budowy Kombinatu Prasowo-Poligraficznego Robotniczej Spółdzielni Robotniczej „Prasa” związany był z projektem budowy nowego centrum Krakowa po wschodniej stronie torów kolejowych. W rozpisanym w 1966 roku konkursie założono powstanie dużego centrum administracyjno-biurowego po wschodniej stronie dworca kolejowego. Kontynuację tego założenia miała stanowić zabudowa realizowana wzdłuż ulicy Mogilskiej oraz alei Powstania Warszawskiego. Kluczowymi elementami całości założenia były wdrożone do realizacji w latach 70. dwa punktowce, wznoszony od 1975 roku przy Rondzie Mogilskim biurowiec Naczelnej Organizacji Technicznej oraz realizowany przy Rondzie Grzegórzeckim budynek biurowy i zaplecze produkcyjne Kombinatu Prasowo-Poligraficznego RSW „Prasa”.
Projekt całości powstał w 1971 roku. Jego autorem był Janusz Ingarden, z którym współpracował Zbigniew Olszakowski. Rok później rozpoczęto budowę, która ciągnęła się przez prawie całą dekadę i tylko częściowo została ukończona. Program zespołu zakładał wybudowanie w bezpośrednim sąsiedztwie ronda wysokiego na czternaście pięter punktowca, za którym miała powstać część produkcyjna obejmująca drukarnię i centrum dystrybucji. Wieża przy rondzie Grzegórzeckim miała spełniać podobne funkcje jak międzywojenny Pałac Prasy, mieścić redakcje różnych czasopism i wydawnictw, których praca niemalże natychmiast miała iść do druku.

Biurowiec stanowił początkowo prostą bryłę wzniesioną na rzucie kwadratu, z naprzemiennie umieszczonymi jasnymi ścianami międzyokiennymi oraz pokrytymi złotą barwą przeszkleniami. Nad całością umiejscowiono taras, nad którym usytuowano ażurową konstrukcję. Za biurowcem wzniesiono dwukondygnacyjny podłużny budynek, który miał służyć do dystrybucji publikacji. Wzniesiono go z dwóch ciągów powtarzalnych słupów zwieńczonych żelbetowymi kielichami. Trzy, najbliższe alei Pokoju północne przęsła otwarto w parterze tworząc tym samym prześwit z podjazdem. To rozwiązanie nadało całości wyraz lekkości i podkreśliło dynamizm kompozycji. Za podłużna przewiązką umiejscowiono jeszcze trzecią osobną bryłę, obszernego przemysłowego budynku drukarni. Dwukondygnacyjny, podłużny budynek o ujednoliconych elewacjach z pasmowymi oknami składał się z dwóch części, północnej posiadającej wewnętrzny dziedziniec oraz południowej, którą zamykały świetliki szedowe. Różnica, która wynikała z cyklu produkcji nie była widoczna od zewnątrz. Wszystkie trzy budynki: biurowiec, podłużna część dystrybucyjna oraz budynek drukarni miała spajać wspólna przewiązka.

Część produkcyjna i dystrybucyjna nie zmieniły swojego pierwotnego charakteru to dzisiaj. To co je wyróżnia oprócz kształtów to niska jakość zastosowanych materiałów wykończeniowych oraz zły stan zachowania drukarni. Budynek biurowy nie został oddany do użytku. Inaczej niż w przypadku biurowca NOT-u otrzymał elewacje kurtynowe, ale jego ostatecznie oddanie przeciągało się.

W latach 90., w związku ze zmianami własnościowymi nastąpił nowy rozdział w historii budynku, który został przekształcony na Cracovia Bussines Centre. Oryginalna elewacja została usunięta, a bryła wieży nadbudowana oraz powiększona o nową, obszerną strefę wejściową. Prace przy przebudowie realizowano według koncepcji powstałej w 1990 roku pracowni Ekspo i stojącego na jej czele Krzysztofa Kiendry. Projekt dla przebudowy biurowca przy rondzie Grzegórzeckim zakładał, że budynek otoczy ściana kurtynowa wypełniona szkłem refleksyjnym o charakterystycznym błękitnym kolorze. Całość wieży nadbudowano skośnym zwieńczeniem obejmującym kilka dodatkowych kondygnacji. Tym sposobem budynek osiągnął wysokość 105 metrów i stał się najwyższym budynkiem biurowym Krakowa. Dodatkowo dobudowana trzykondygnacyjna podstawa, która pomieściła lobby, została wniesiona na rzucie obszernego półokręgu. Pod koniec lat 90., po dwóch dekadach marazmu na rynku budowlanym w Krakowie przebudowa tego wieżowca stanowiła ważny symbol nowego otwarcia. W poprzednich latach w Krakowie powstało już kilka ważnych budynków, sygnalizujących nadejście nowego, na przykład Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, poza architekturą sakralną, były to jednak raczej kameralne realizacje; wieżowiec przy rondzie Grzegórzeckim był pierwszym tak dużym i znaczącym obiektem, który jednoznacznie nawiązywał do współczesnych trendów w architekturze oraz budował metropolitalny charakter miasta.

Niebieski kolor szklanej elewacji spowodował, że budynek dosyć szybko zaczęto potocznie nazywać „Błekitkiem”. Przebudowa zagubiła pierwotny charakter budynku, który dzięki konsekwencji pasów na elewacji oraz złotemu kolorowi szkła wyrastał ponad sztampę licznych wznoszonych na świecie wieżowców; nowy rodzaj wykończenia nie miał już tego waloru. Za najciekawszy element tego projektu należy uznać oryginalną formę zwieńczenia, która stanowi charakterystyczny element panoramy miasta.

Opracowanie:

Michał Wiśniewski

Wybrane trasy

Trasa

Błonia / Miasteczko Studenckie

Informacje:
Czytaj

Błonia to serce zielonych terenów położonych po zachodniej stronie Krakowa. W okresie międzywojennym w ich sąsiedztwie zaczęto wznosić gmachy uniwersyteckie oraz rozwijać infrastrukturę sportową, której uzupełnieniem były modernistyczne wille. Trasa prowadzi przez najważniejsze budynki uniwersyteckiego Krakowa, m.in. budynek Instytutu Chemii UJ oraz Miasteczko Studenckie AGH.

Trasa

Godła Kamienic

Informacje:
Czytaj

W okresie międzywojennym szybko rozbudowywany Kraków przywrócił i rozwinął tradycję umieszczania godeł nad wejściami do nowopowstałych kamienic. W ten sposób powstała bogata i rozsiana po całym mieście galeria płaskorzeźb, malowideł ściennych, rzeźb figuralnych, które tworzyli najlepsi krakowscy artyści. Trasa przybliża wybrane przykłady tego wyjątkowego, krakowskiego fenomenu.

Trasa

Krowodrza

Informacje:
Czytaj

W okresie międzywojennym dawną podkrakowską wieś Krowodrza wypełniły luksusowe kamienice i wille. Osią nowego założenia była Aleja Juliusza Słowackiego, a sercem ozdobiony monumentalnymi nowoczesnymi budynkami Plac Inwalidów. Spacer pokazuje najciekawsze przykłady budownictwa mieszkaniowego tego okresu.

Organizator
Inicjatorzy
Wsparcie
Projekt współfinansowany ze środków Miasta Krakowa
Partnerzy