Kościół p.w. Matki Boskiej Zwycięskiej
Tadeusz Ruttié
1936–1939
Dzielnica IX – Łagiewniki-Borek Fałęcki
Kościoły
ul. Zakopiańska 86
Informacje o obiekcie
Kościół na Górze Borkowskiej to jeden z najlepszych przykładów architektury modernistycznej w Krakowie okresu międzywojennego. Projekt świątyni wykonał w 1936 roku Tadeusz Ruttié, architekt z Warszawy. Budowa świątyni miała miejsce w latach 1937–1939; większość wyposażenia pochodzi jednak z okresu powojennego. Budowla powstała na Górze Borkowskiej, w dzielnicy fabrycznej, w bezpośrednim sąsiedztwie nieistniejących Krakowskich Zakładów Sodowych „Solvay”. Kościół wykonano w konstrukcji żelbetowej, która stanowi szkielet budynku i zarazem tworzy wyraz estetyczny budynku. Świątynia posiada trzy nawy, jednak boczne zredukowano do wąskich przejść. Prezbiterium szerokości nawy głównej ma trójboczne zamknięcie.
Wnętrze jest nowoczesne, lecz panuje w nim nastrój sakralny, budowany przez grę światła przefiltrowanego przez kolorowe witraże w oknach prezbiterium oraz nawy głównej. Okna otrzymały charakterystyczne podziały w kształcie kwadratów, wypełnionych naprzemiennie kołami i rombami. Podobne znalazły się w balustradzie chóru muzycznego. Witraże zaprojektował Wacław Taranczewski, a wyposażenie powstało pod kierunkiem Jana Budziłły. W głównym ołtarzu znajduje się międzywojenna rzeźba Matki Boskiej wykonana przez Konstantego Laszczkę. W świątyni zwraca uwagę rozwiązanie elewacji frontowej. Jej głównym akcentem jest olbrzymia rozeta z centralnym motywem krzyża. Do fasady dostawiono strzelistą wieżę, przypominającą włoskie kampanile. Posiada ażurowe zwieńczenie złożone z ośmiu ram układających się w kształt krzyża. Wieżę zamyka żelbetowy krzyż.
Nowoczesne formy świątyni miały przyciągać robotników do religii, a wysoka wieża konkurować z kominami pobliskich fabryk. Kościół należy do nurtu międzywojennego konstruktywizmu, w którym twórcy chętnie manifestowali strukturę i sposób konstrukcji budynku. Co więcej, stawała się ona również narzędziem do wykreowania nowej estetyki. Takie podejście oraz niektóre elementy kompozycji, na przykład rozeta w fasadzie zbliżają krakowski kościół do dzieł Augusta Perreta – francuskiego architekta I poł. XX wieku, zwanego mistrzem żelbetu, a przede wszystkim do zaprojektowanej przez niego świątyni w Le Raincy.
Opracowanie:
Aneta Borowik
Szlak modernizmu
Zobacz inne obiekty na trasie
Willa Komornickich
Dom Starców Żydowskich Stowarzyszenia „Asyfas Skenim”
TVP Kraków
Wybrane trasy
Nowa Huta
Nowa Huta to najważniejsza kreacja urbanistyczna powojennego Krakowa i kluczowe osiągnięcie polskiej architektury okresu socrealizmu. Spacer poświęcony najstarszej części Nowej Huty przybliża historię rozwoju dzielnicy oraz pokazuje różnorodność polskiej architektury tego okresu. Oprócz Placu Centralnego przedstawia historię modernistycznego Bloku Szwedzkiego oraz Arki Pana w Bieńczycach.
Poza głównymi trasami
W XX wieku miał miejsce dynamiczny rozwój Krakowa, którego ślady pod postacią wyjątkowych dzieł architektury odnajdziemy na ternie całego miasta. Spacerując po często odległych dzielnicach możemy dotrzeć do wielu wybitnych budowli z okresu międzywojennego oraz z czasów przyspieszonej ekspansji miasta po 1945 roku.
Aleje Trzech Wieszczów
Aleje Trzech Wieszczów to najważniejsza kreacja urbanistyczna i architektoniczna międzywojennego Krakowa. Trasa spaceru prowadzi wzdłuż Alei Adama Mickiewicza, najbardziej reprezentacyjnej części założenia, gdzie powstały monumentalne gmachy Akademii Górniczo-Hutniczej, Biblioteki Jagiellońskiej i Muzeum Narodowego.