Korzystając z tej witryny, zgadzasz się na korzystanie z plików cookie. Możesz zmienić ustawienia dotyczące plików cookie w dowolnym momencie, a także dowiedzieć się więcej na ich temat
Akceptuj Czytaj więcej

Dom Pracowników PKO

Legenda
Stare Miasto
Lata budowy:

1925–1927

Adres:

ul. Zyblikiewicza 5 / ul. Librowszczyzna 10

Informacje o obiekcie

Po ukończeniu budowy PKO przy ulicy Wielopole, Szyszko-Bohusz zaprojektował dom dla pracowników tej instytucji. Jest to swoiste „miasteczko domów czynszowych” usytuowane na działce wyznaczonej ulicami Zyblikiewicza i Librowszczyzna. Powstało w latach 1925–1927 na nieregularnej, pięciobocznej parceli o powierzchni 4000 m2. Założenie składało się z różnej wielkości mieszkań, od jednopokojowych kawalerskich po luksusowe sześciopokojowe lokale ze służbówkami. Było jedynym z największych zespołów mieszkaniowych międzywojennego Krakowa. Czteropiętrowe budynki wzniesiono w nowoczesnej żelbetowej konstrukcji. Tworzą ciągi bloków – dwa w zabudowie obrzeżnej ulic Zyblikiewicza i Librowszczyzna oraz kolejny wewnątrz działki. W związku z intensywnym wykorzystaniem działki w zespole zabrakło miejsca na zieleń, a podwórza posiadają charakter mało doświetlonych uliczek.

Na wewnętrzny dziedziniec prowadzi jedno wejście przez pasaż-bramę z szeregami potężnych kolumn oraz sufitem udekorowanym rozetami. Po lewej stronie znajduje się oryginalna stróżówka. W elewacjach zewnętrznych zastosowano zredukowane formy znane z pobliskiego gmachu PKO. Skrajne osie zaakcentowano ryzalitami, ponad którymi ustawiono niezachowane dekoracyjne wazony. W budynku przeważają prostokątne okna, ale ponad gzymsem przebito półkoliste otwory. Nad drugim piętrem umieszczono belkowanie z dekoracyjnym fryzem i profilowanym gzymsem. We fryzie znajdują się tarcze z rogami obfitości, mającymi zapewnić pomyślność mieszkańcom zespołu. Od strony dziedzińca również nie brakuje interesujących elementów dekoracyjnych. Wejścia do bloków otrzymały dekoracyjne portale z licznymi ornamentami (wole oczy, wstęgi i akant). Nad każdym z nich widnieje tarcza z numerem klatki. Do niektórych lokali na parterze, prawdopodobnie dawnych sklepów lub warsztatów, prowadzą zewnętrzne schody o dekoracyjnych metalowych balustradach. Na balkonach mieszkań znajdują się niespotykane w żadnym innym krakowskim zespole elementy. Są to drzwiczki – większe najprawdopodobniej prowadziły do służbówek, mniejsze – do wind towarowych. Wspomniane założenie przy pewnych wadach, między innymi złym doświetleniu niektórych lokali, otrzymało charakter zacisznego placu odsuniętego od zgiełku ulicy, ale jednocześnie pozostającego w bliskości miasta.

Opracowanie:

Aneta Borowik

Wybrane trasy

Trasa

Poza głównymi trasami

Informacje:
Czytaj

W XX wieku miał miejsce dynamiczny rozwój Krakowa, którego ślady pod postacią wyjątkowych dzieł architektury odnajdziemy na ternie całego miasta. Spacerując po często odległych dzielnicach możemy dotrzeć do wielu wybitnych budowli z okresu międzywojennego oraz z czasów przyspieszonej ekspansji miasta po 1945 roku.

Trasa

Krowodrza

Informacje:
Czytaj

W okresie międzywojennym dawną podkrakowską wieś Krowodrza wypełniły luksusowe kamienice i wille. Osią nowego założenia była Aleja Juliusza Słowackiego, a sercem ozdobiony monumentalnymi nowoczesnymi budynkami Plac Inwalidów. Spacer pokazuje najciekawsze przykłady budownictwa mieszkaniowego tego okresu.

Trasa

Stare Miasto

Informacje:
Czytaj

Krakowskie Stare Miasto rzadko kojarzone jest z modernizmem. Tymczasem po wielkim pożarze miasta w 1850 roku średniowieczny rdzeń Krakowa przeszedł radykalną wymianę zabudowy, którą kontynuowano w okresie międzywojennym. W centrum miasta wznoszono wówczas luksusowe kamienice, a w jego bezpośrednim sąsiedztwie wielkie budynki publiczne, siedziby banków i instytucji państwowych.

Organizator
Inicjatorzy
Wsparcie
Projekt współfinansowany ze środków Miasta Krakowa
Partnerzy