Korzystając z tej witryny, zgadzasz się na korzystanie z plików cookie. Możesz zmienić ustawienia dotyczące plików cookie w dowolnym momencie, a także dowiedzieć się więcej na ich temat
Akceptuj Czytaj więcej

Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Legenda
Stare Miasto
Architekt:

Fryderyk Tadanier

Lata budowy:

1947–1948

Funkcja:

Urzędy

Adres:

ul. Pędzichów 27

Informacje o obiekcie

Krakowska siedziba Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przy ul. Pędzichów 27 to ostatnie ważne dzieło Fryderyka Tadaniera, pełniącego w pierwszych latach po wojnie urząd kierownika biura budowlanego ZUS-u. Gmach został dobudowany do powstałego w 1925 roku budynku narożnego (ul. Pędzichów 25), będącego własnością tej samej instytucji, którego projekt wyszedł z jednego z największych biur architektonicznych ówczesnego Krakowa – Spójni Budowlanej Mączyński Stryjeński Korn.

Tadanier, mając za zadanie zespolić budynek nowoprojektowany z istniejącym, zdecydował się powtórzyć motyw cokołu z wydatnym diamentowym boniowaniem. Kwestię artykulacji ścian rozwiązał natomiast w typowy dla siebie sposób – przy pomocy szerokich zdwojonych lizen, dodających budynkowi monumentalnego charakteru właściwego reprezentacyjnej architekturze państwowej. Ponad starannie zaprojektowanymi drzwiami wejściowymi miało się znaleźć nigdy niezrealizowane rzeźbiarskie godło, a centralną część fasady wieńczyć miał maszt flagowy. W środku budynku znalazł się efektowny hol o ścianach wyłożonych czerwonym kamieniem (dziś zachowanym zaledwie szczątkowo).

Gmach ZUS-u, ukończony w przededniu proklamowania socrealizmu, jest jednym z ostatnich budynków użyteczności publicznej powstałych w Krakowie, kontynuujących tradycję międzywojenną, co w jasny sposób pokazuje, że częste stawianie cezury w historii architektury polskiej w roku 1939, zamiast w roku 1949 jest dyskusyjne.

Opracowanie:

Kamila Twardowska

Wybrane trasy

Trasa

Godła Kamienic

Informacje:
Czytaj

W okresie międzywojennym szybko rozbudowywany Kraków przywrócił i rozwinął tradycję umieszczania godeł nad wejściami do nowopowstałych kamienic. W ten sposób powstała bogata i rozsiana po całym mieście galeria płaskorzeźb, malowideł ściennych, rzeźb figuralnych, które tworzyli najlepsi krakowscy artyści. Trasa przybliża wybrane przykłady tego wyjątkowego, krakowskiego fenomenu.

Trasa

Krowodrza

Informacje:
Czytaj

W okresie międzywojennym dawną podkrakowską wieś Krowodrza wypełniły luksusowe kamienice i wille. Osią nowego założenia była Aleja Juliusza Słowackiego, a sercem ozdobiony monumentalnymi nowoczesnymi budynkami Plac Inwalidów. Spacer pokazuje najciekawsze przykłady budownictwa mieszkaniowego tego okresu.

Trasa

Błonia / Miasteczko Studenckie

Informacje:
Czytaj

Błonia to serce zielonych terenów położonych po zachodniej stronie Krakowa. W okresie międzywojennym w ich sąsiedztwie zaczęto wznosić gmachy uniwersyteckie oraz rozwijać infrastrukturę sportową, której uzupełnieniem były modernistyczne wille. Trasa prowadzi przez najważniejsze budynki uniwersyteckiego Krakowa, m.in. budynek Instytutu Chemii UJ oraz Miasteczko Studenckie AGH.

Organizator
Inicjatorzy
Wsparcie
Projekt współfinansowany ze środków Miasta Krakowa
Partnerzy