Korzystając z tej witryny, zgadzasz się na korzystanie z plików cookie. Możesz zmienić ustawienia dotyczące plików cookie w dowolnym momencie, a także dowiedzieć się więcej na ich temat
Akceptuj Czytaj więcej

Dom czynszowy ZUPU we Lwowie

Legenda
Krowodrza
Lata budowy:

1927–1929

Adres:

pl. Inwalidów 6 / ul. Sienkiewicza 2-2a / ul. Pomorska 1

Informacje o obiekcie

Dom ze względu na bardzo oryginalną formę współcześnie bywa nazywany „kryształowym domem”. Po budynku przy al. Słowackiego 30–36 była to druga inwestycja lwowskiego Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych . Domy ZUPU powstawały, aby zaspokoić potrzeby mieszkaniowe swoich członków oraz jako lokata kapitału. Budynek wzniesiono w latach 1927–1929 według koncepcji Wacława Nowakowskiego. Zajmuje on działkę u zbiegu obecnego pl. Inwalidów, ul. Sienkiewicza i Pomorskiej, w związku z tym posiada trzy elewacje. Zaopatrzono go w analogiczne udogodnienia co pierwszą inwestycję, między innymi w windy oraz centralne ogrzewanie. Budynek założono na rzucie nieregularnej podkowy. Wewnątrz znajdują się cztery klatki schodowe, w tym dwie narożne z górnym oświetleniem. Parter ma charakter handlowy, natomiast wyższe kondygnacje zajmują mieszkania.
W budynku pierwotnie znajdowało się pięćdziesiąt mieszkań dwu- oraz trzypokojowych. Nieregularny kształt działki spowodował ciekawą formę niektórych pomieszczeń; wśród nich można wymienić trójkątne balkony i loggie, pięcioboczne kuchnie oraz romboidalne… ubikacje. Ogólna dyspozycja elewacji jest właściwie tradycyjna. Partię cokołową tworzy parter oblicowany cegłą klinkierową, w którym znajdują się wejścia do klatek schodowych oraz witryny sklepowe. Te ostatnie posiadają ciekawy wykrój w formie prostokątów o trójkątnych zamknięciach, a ich miedziane szprosy układają się w romby i trójkąty. Powyżej cokołu wznosi się zasadnicza partia elewacji podzielona horyzontalnymi pasami. Jej zwieńczenie to wysoka attyka, w której umieszczono piąte piętro z mocno wysuniętym gzymsem koronującym. Attykę dekoruje romboidalny fryz wykonany w klinkierze. Na każdej z trzech elewacji znajduje się trójkątny wykusz. Bardzo ciekawie ukształtowano narożniki budynku, które są uskokowe i zaakcentowane trójkątnymi balkonami. Projekty wszystkich detali budynku wykonał Wacław Nowakowski. Do wykończenia elewacji zastosowano wysokojakościowy klinkier „katowicki”. Podczas ostatniego remontu przywrócono oryginalną kolorystykę elewacji w tonacji różu indyjskiego. Skontrastowano go z ciemnym odcieniem klinkieru oraz z bielą gzymsów. Monumentalny gmach ZUPU wpisuje się w dekoracyjny nurt polskiej odmiany art déco, jednocześnie wykazuje związki z architekturą europejskiego ekspresjonizmu.

Opracowanie:

Aneta Borowik

Szlak modernizmu

Zobacz inne obiekty na trasie

Wybrane trasy

Trasa

Wesoła i Grzegórzki

Informacje:
Czytaj

Spacer prowadzi przez dawne przemysłowe obszary miasta, które w okresie międzywojennym zaczęto przekształcać w największą dzielnicę willową Krakowa, a po II wojnie światowej w nowe centrum administracyjne i biurowe. Znajdziemy tam budynki emblematyczna niemal dla wszystkich etapów dwudziestowiecznego rozwoju Krakowa.

Trasa

Półwsie Zwierzynieckie

Informacje:
Czytaj

Spacer po Półwsiu Zwierzynieckim odkrywa jedną z najbardziej urokliwych dzielnic międzywojennego Krakowa, galerię modernistycznych kamienic, oryginalnych detali i dekoracji, którą uzupełniają śmiałe kreacji powojennego modernizmu na czele z zespołem Hotelu Cracovia i Kina Kijów.Spacer po Półwsiu Zwierzynieckim odkrywa jedną z najbardziej urokliwych dzielnic międzywojennego Krakowa, galerię modernistycznych kamienic, oryginalnych detali i dekoracji, którą uzupełniają śmiałe kreacji powojennego modernizmu na czele z zespołem Hotelu Cracovia i Kina Kijów.

Trasa

Błonia / Miasteczko Studenckie

Informacje:
Czytaj

Błonia to serce zielonych terenów położonych po zachodniej stronie Krakowa. W okresie międzywojennym w ich sąsiedztwie zaczęto wznosić gmachy uniwersyteckie oraz rozwijać infrastrukturę sportową, której uzupełnieniem były modernistyczne wille. Trasa prowadzi przez najważniejsze budynki uniwersyteckiego Krakowa, m.in. budynek Instytutu Chemii UJ oraz Miasteczko Studenckie AGH.

Organizator
Inicjatorzy
Wsparcie
Projekt współfinansowany ze środków Miasta Krakowa
Partnerzy