Dom Profesorów UJ przy pl. Inwalidów 4








Ludwik Wojtyczko
1924–1926
Dzielnica V – Krowodrza
Mieszkalne wielorodzinne
pl. Inwalidów 4
Informacje o obiekcie
Dom powstał w latach 1924–1926 według projektu Piotra Jurkiewicza, Ludwika Wojtyczki i Stefana Żeleńskiego. Jest to trzypiętrowy budynek na rzucie prostokąta, zaprojektowany z myślą o wygodzie mieszkających w nim profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na osi założenia zlokalizowano dwubiegową klatkę schodowa doświetloną od góry świetlikiem; z tyłu znajduje się druga, zewnętrzna, przeznaczona dla służby. Na każdym poziomie umieszczono po dwa komfortowe pięciopokojowe mieszkania. Mimo że budynek posiada jedynie trzy piętra, we wnętrzu zamontowano windę, podnosząc tym jego standard.
W długiej elewacji często występuje motyw trójkąta. Taki rzut posiadają dwa boczne ryzality oraz rozbijające płaszczyznę ściany wykusze. Na osi również znajduje się płytki wykusz, w którym umieszczono zabudowane loggie. Ekspresję kompozycji potęguje niespokojny przebieg gzymsu koronującego, który wyłamuje się nad ryzalitami. Całość zamyka wysoka attyka. Budynek ozdobiono interesującą sgraffitową dekoracją o geometryczno-roślinnych, przestylizowanych motywach. Pokrywa ona dużą część fasady, koncentrując się w polach międzyokiennych oraz wokół wejścia. Główne drzwi umieszczono w schodkowym rozglifieniu, a wokół nich wykonano sgraffito przedstawiające zgeometryzowaną arabeskę, ptaki oraz emblematy Alma Mater. Pojawiają się również stylizowane motywy ludowe. Stolarka drzwi w nieco przewrotny sposób powtarza uskoki wnęki. Elewacja była pierwotnie utrzymana w tonacji białej i ciemnoszarej, obecnie zmieniono ją na ciepłą w odcieniach bieli i różu. Niespokojna forma fasady z wyraźnymi efektami światłocieniowymi już w latach 20. wywoływała skojarzenia z barokiem, jednak w rzeczywistości doskonale wpisuje się w nurt krakowskiej odmiany sztuki dekoracyjnej. To jeden z najwybitniejszych przykładów szkoły krakowskiej, polskiej odmiany art déco.
Opracowanie:
Aneta Borowik
Szlak modernizmu
Zobacz inne obiekty na trasie
Willa przy ulicy Wojciecha Halczyny 14
Plomba przy ul. Grottgera
Wybrane trasy
Błonia / Miasteczko Studenckie
Błonia to serce zielonych terenów położonych po zachodniej stronie Krakowa. W okresie międzywojennym w ich sąsiedztwie zaczęto wznosić gmachy uniwersyteckie oraz rozwijać infrastrukturę sportową, której uzupełnieniem były modernistyczne wille. Trasa prowadzi przez najważniejsze budynki uniwersyteckiego Krakowa, m.in. budynek Instytutu Chemii UJ oraz Miasteczko Studenckie AGH.
Wesoła i Grzegórzki
Spacer prowadzi przez dawne przemysłowe obszary miasta, które w okresie międzywojennym zaczęto przekształcać w największą dzielnicę willową Krakowa, a po II wojnie światowej w nowe centrum administracyjne i biurowe. Znajdziemy tam budynki emblematyczna niemal dla wszystkich etapów dwudziestowiecznego rozwoju Krakowa.
Poza głównymi trasami
W XX wieku miał miejsce dynamiczny rozwój Krakowa, którego ślady pod postacią wyjątkowych dzieł architektury odnajdziemy na ternie całego miasta. Spacerując po często odległych dzielnicach możemy dotrzeć do wielu wybitnych budowli z okresu międzywojennego oraz z czasów przyspieszonej ekspansji miasta po 1945 roku.