Dom Marii Dworakowej




Teodor Hoffmann
1932
Dzielnica V – Krowodrza
Mieszkalne wielorodzinne
ul. Lea 15a
Informacje o obiekcie
Ulica Lea została wytyczona pod koniec XIX w. w celu połączenia wylotu ulicy Karmelickiej z kościołem Misjonarzy.Omawiany budynek powstał przy północnej pierzei na odcinku pomiędzy ulicami Konarskiego i Urzędniczą. Jest to podpiwniczona trzykondygnacyjna bryła zwieńczona, opadającym w kierunku podwórka stropodachem o niskim kącie nachylenia. Elewacja frontowa ma symetryczny charakter podkreślony umieszczonym w parterze obszernym, schodkowym wykuszem, ponad którym wznosi się dźwigany przez uskokowy wspornik, przepruty oknami trójkątny wykusz. Po jego dwóch stronach umieszczono symetrycznie obszernych okna o podziałach naśladujących okna zamku królewskiego na Wawelu. W podstawie budynku towarzyszą im szerokie naświetla użytkowych piwnic. Budynek został otynkowany szlachetnym tynkiem. W przestrzeniach międzyokiennych wykorzystano cegłę klinkierową tworząc efekt horyzontalnych podziałów kontrastujących z dominującym w kompozycji wykuszem. Ponad oknami ostatniej kondygnacji znajdują się płaskie gzymsy. Na wysokości attyki wykusz zdobią płytkie rowkowania. Dodatkowym elementem jest obramienie dzielonej na trzy, przeszklonej bramy, w której górnej części umieszczono ozdobny witraż z motywem Matki Boskiej. W obramieniu portalu umieszczono również godło z nazwiskiem architekta i datą powstania budynku. W elewacji ogrodowej wyróżnia się umieszczony od zachodu płaski ryzalit. W skrajnych osiach dodatkowe urozmaicenie stanowią dwa trójkątne wykusze, którym towarzyszą niewielkie balkony.
Ten niewielki budynek jest dziełem Teodora Hoffmanna (1874-1959), pochodzącego ze Wschodniej Galicji architekta, który swoje pierwsze doświadczenia zawodowe zdobywał pod okiem Jana Zawiejskiego na placu budowy Teatru Miejskiego. Po studiach w Wiedniu zasłynął jako autor eleganckich, luksusowych kamienic o zredukowanym detalu, m.in. przy ulicy Szpitalnej 32 i 38 oraz przy Biskupiej 6 i 8. Był także autorem licznych siedzib banków i firm ubezpieczeniowych, które wznosił w różnych częściach Galicji. Pod koniec lat 20. w jego pracach, podobnie jak w przypadku wielu twórców z jego pokolenia nastąpiła zmiana estetyki, porzucenie wątków historycznych na rzecz prostoty i wyszukanego, zredukowanego detalu. Budynki takie jak kamienica dla Marii Dworakowej przy ulicy Lea 15a należą do najciekawszych tego typu prac w jego karierze.
Opracowanie:
Michał Wiśniewski
Szlak modernizmu
Zobacz inne obiekty na trasie
Dom Holzerów
Dom Profesorów UJ przy pl. Inwalidów 4
Osiedle niemieckie przy ul. Królewskiej
Wybrane trasy
Krowodrza
W okresie międzywojennym dawną podkrakowską wieś Krowodrza wypełniły luksusowe kamienice i wille. Osią nowego założenia była Aleja Juliusza Słowackiego, a sercem ozdobiony monumentalnymi nowoczesnymi budynkami Plac Inwalidów. Spacer pokazuje najciekawsze przykłady budownictwa mieszkaniowego tego okresu.
Godła Kamienic
W okresie międzywojennym szybko rozbudowywany Kraków przywrócił i rozwinął tradycję umieszczania godeł nad wejściami do nowopowstałych kamienic. W ten sposób powstała bogata i rozsiana po całym mieście galeria płaskorzeźb, malowideł ściennych, rzeźb figuralnych, które tworzyli najlepsi krakowscy artyści. Trasa przybliża wybrane przykłady tego wyjątkowego, krakowskiego fenomenu.
Stare Miasto
Krakowskie Stare Miasto rzadko kojarzone jest z modernizmem. Tymczasem po wielkim pożarze miasta w 1850 roku średniowieczny rdzeń Krakowa przeszedł radykalną wymianę zabudowy, którą kontynuowano w okresie międzywojennym. W centrum miasta wznoszono wówczas luksusowe kamienice, a w jego bezpośrednim sąsiedztwie wielkie budynki publiczne, siedziby banków i instytucji państwowych.