Biurowiec Zarządu Budowy PKP
Witold Cęckiewicz
1952–1954
Dzielnica II – Grzegórzki
Biurowce
Rondo Mogilskie 1
Informacje o obiekcie
Kraków wyszedł z II wojny światowej ze zniszczeniami znacznie mniejszymi niż wiele innych polskich miast. W związku z tym w pierwszych latach powojennych nie było potrzeby dużych inwestycji budowlanych w centrum, a niemal cały impet zogniskowany został wokół budowy Nowej Huty. Planowano jednak kilka większych przedsięwzięć, a jednym z nich miało być monumentalne rozwiązanie urbanistyczne wylotu ul. Lubicz i ronda Mogilskiego. Jego projekt powierzono w 1950 roku świeżo upieczonemu absolwentowi Politechniki Krakowskiej – Witoldowi Cęckiewiczowi. Architekt zaproponował „Bramę Mogilską” prowadzącą do Starego Miasta, składającą się z dwóch bliźniaczych biurowców o rzucie litery L, zakomponowanych antytetycznie po przeciwnych stronach ulicy, poprzedzonych dużym zielonym placem.
Zrealizowano zaledwie częściowo jeden z gmachów, zajęty przez Dyrekcję Budowy PKP. Jego budowa przypadła na lata 1952-54. Pod względem architektonicznym ten pierwszy poważny projekt Cęckiewicza – w okresie późniejszym jednej z najważniejszych postaci polskiej architektury nowoczesnej – posiada cechy podobne do zaprojektowanego rok wcześniej przez Włodzimierza Minnicha gmachu Bipronaftu, znajdującego się niedaleko, przy ul. Lubicz 25. Jest to architektura socialistyczna w swej treści, ale nie narodowa w formie. Wyraźne, ażurowe podziały elewacji wskazują na inspiracje dziełami francuskiego architekta – Augusta Perreta. Najwyższe spośród pięciu pięter zostało nieznacznie cofnięte względem poniższych, oddzielone od nich wydatnym gzymsem i przeprute mniejszymi oknami. Zabieg ten dodał monumentalnej bryle lekkości. Także wnętrza biurowca zaprojektowano z dużą starannością – szczególnie efektowna jest klatka schodowa w holu głównym.
Opracowanie:
Kamila Twardowska
Szlak modernizmu
Zobacz inne obiekty na trasie
Biurowiec Centralnego Zarządu Przemysłu Naftowego
Willa „Anna”
Budynek Sądu Wojewódzkiego w Krakowie
Wybrane trasy
Błonia / Miasteczko Studenckie
Błonia to serce zielonych terenów położonych po zachodniej stronie Krakowa. W okresie międzywojennym w ich sąsiedztwie zaczęto wznosić gmachy uniwersyteckie oraz rozwijać infrastrukturę sportową, której uzupełnieniem były modernistyczne wille. Trasa prowadzi przez najważniejsze budynki uniwersyteckiego Krakowa, m.in. budynek Instytutu Chemii UJ oraz Miasteczko Studenckie AGH.
Stare Miasto
Krakowskie Stare Miasto rzadko kojarzone jest z modernizmem. Tymczasem po wielkim pożarze miasta w 1850 roku średniowieczny rdzeń Krakowa przeszedł radykalną wymianę zabudowy, którą kontynuowano w okresie międzywojennym. W centrum miasta wznoszono wówczas luksusowe kamienice, a w jego bezpośrednim sąsiedztwie wielkie budynki publiczne, siedziby banków i instytucji państwowych.
Godła Kamienic
W okresie międzywojennym szybko rozbudowywany Kraków przywrócił i rozwinął tradycję umieszczania godeł nad wejściami do nowopowstałych kamienic. W ten sposób powstała bogata i rozsiana po całym mieście galeria płaskorzeźb, malowideł ściennych, rzeźb figuralnych, które tworzyli najlepsi krakowscy artyści. Trasa przybliża wybrane przykłady tego wyjątkowego, krakowskiego fenomenu.