Biurowiec Centralnego Zarządu Przemysłu Naftowego




Włodzimierz Minnich
1949–1955
Dzielnica II – Grzegórzki
Biurowce
ul. Lubicz 25
Informacje o obiekcie
Architektura realizmu socjalistycznego była definiowana przez dwa założenia: „socjalistyczną treść” i „narodową formę”. O ile pierwsze z nich nie budziło większych kontrowersji, o tyle drugie sprawiało architektom pewien problem. Nawet na Konferencji Architektów Partyjnych, na której w 1949 roku proklamowano socrealizm w architekturze polskiej, nie udało się sformułować jednoznacznej wizji „formy narodowej”. Zadaniem projektantów nowej architektury miało być przede wszystkim zwalczanie, jak powiedział Bolesław Bierut, „burżuazyjnego kosmopolityzmu, przejawiającego się w architekturze w postaci wznoszenia bezbarwnych, pudełkowatych domów, w postaci bezdusznego funkcjonalizmu”. Decyzja o doborze repertuaru form artystycznych stanowiących oręż w tej walce pozostawała w gestii architektów „centralnie” zatwierdzających projekty. W konsekwencji architektura polskiego socrealizmu pozostawiła po sobie dzieła o różnorodnych źródłach inspiracji. Tak na przykład dwa bliźniacze biurowce Centrum Administracyjnego Huty im. Włodzimierza Lenina ubrano w kostium neorenesansowy, a eklektyczny Teatr Ludowy wyposażono w cechy nawiązujące zarówno do monumentalnego osiemnastowiecznego klasycyzmu jak i architektury starożytnego Egiptu.
W architekturze biurowca Centralnego Zarządu Przemysłu Naftowego nie zastosowano jednak żadnych wyraźnych form „narodowych”, czy nawet szerzej – neostylowych. Widzimy tu funkcjonalną architekturę o kosmopolitycznym charakterze, daleką od oficjalnych wymogów. Gmach zaprojektowany przez Włodzimierza Minnicha w 1949 roku (wybudowany w latach 1950-55), zdradza inspiracje twórczością cenionego w Krakowie już przed wojną Augusta Perreta, a szczególnie jego monumentalną koncepcją odbudowy Hawru, której pierwsze projekty powstały w 1945 roku. Wpływy francuskiego architekta widać wyraźnie w opracowaniu fasad: rytmicznych i ażurowych, o uwydatnionym rysunku żelbetowej konstrukcji.
Biurowiec „Bipronaftu” składa się z dwóch siedmiopiętrowych skrzydeł zakomponowanych na rzucie litery T: dłuższego, równoległego do ulicy i krótszego, prostopadłego do niego oraz z małego, parterowego aneksu ulokowanego na tyłach. Przed głównym wejściem do budynku architekt umieścił niewysoką „rotundę” wspartą na kilku słupach. Motyw koła został powtórzony we wnętrzu gmachu w postaci kręconych schodów w holu głównym. W gmachu znalazło się ponad 300 niedużych biur.
Opracowanie:
Kamila Twardowska
Szlak modernizmu
Zobacz inne obiekty na trasie
Hala Targowa
Krakowski Ośrodek Techniki NOT (współcześnie Unity Centre)
Kombinat Prasowo-Poligraficzny RSW “Prasa” (współcześnie K1)
Wybrane trasy
Błonia / Miasteczko Studenckie
Błonia to serce zielonych terenów położonych po zachodniej stronie Krakowa. W okresie międzywojennym w ich sąsiedztwie zaczęto wznosić gmachy uniwersyteckie oraz rozwijać infrastrukturę sportową, której uzupełnieniem były modernistyczne wille. Trasa prowadzi przez najważniejsze budynki uniwersyteckiego Krakowa, m.in. budynek Instytutu Chemii UJ oraz Miasteczko Studenckie AGH.
Stare Miasto
Krakowskie Stare Miasto rzadko kojarzone jest z modernizmem. Tymczasem po wielkim pożarze miasta w 1850 roku średniowieczny rdzeń Krakowa przeszedł radykalną wymianę zabudowy, którą kontynuowano w okresie międzywojennym. W centrum miasta wznoszono wówczas luksusowe kamienice, a w jego bezpośrednim sąsiedztwie wielkie budynki publiczne, siedziby banków i instytucji państwowych.
Godła Kamienic
W okresie międzywojennym szybko rozbudowywany Kraków przywrócił i rozwinął tradycję umieszczania godeł nad wejściami do nowopowstałych kamienic. W ten sposób powstała bogata i rozsiana po całym mieście galeria płaskorzeźb, malowideł ściennych, rzeźb figuralnych, które tworzyli najlepsi krakowscy artyści. Trasa przybliża wybrane przykłady tego wyjątkowego, krakowskiego fenomenu.