Korzystając z tej witryny, zgadzasz się na korzystanie z plików cookie. Możesz zmienić ustawienia dotyczące plików cookie w dowolnym momencie, a także dowiedzieć się więcej na ich temat
Akceptuj Czytaj więcej

Siedziba Związku Młodzieży Chrześcijańskiej Polska YMCA

Legenda

Informacje o obiekcie

Założony na zbliżonym do prostokąta rzucie budynek YMCA wzniesiono u zbiegu ulic Krowoderskiej i Biskupiej w latach 1925–1926. Należał do Young Men’s Christian Association (Związku Chrześcijańskiej Młodzieży Męskiej), międzynarodowego stowarzyszenia, którego głównym celem był harmonijny rozwój fizyczny, umysłowy i duchowy młodzieży. YMCA, posiadająca brytyjsko-amerykańskie korzenie była organizacją protestancką. Budynek powstał dzięki środkom amerykańskiego przemysłowca Sereno Pecka Fenna, prezesa YMCA w Cleveland, który jako młody człowiek przebywał w Krakowie. Wyposażenie sfinansowano z pieniędzy ofiarowanych przez mieszkańców Krakowa podczas szeroko zakrojonej zbiórki. Projekt gmachu wykonał Wacław Krzyżanowski. Jego forma zewnętrzna jest niepozorna. To trzypiętrowy obiekt nakryty niskim dachem. Bardziej plastyczne elementy występują w strefie parteru. Elewacje nie mają podziałów pionowych, całość wieńczy wydatny gzyms z kostkowymi kroksztynami. Od ulicy Biskupiej, po prawej stronie, znajdują się duże okna sali gimnastycznej. Gęsty rytm oraz niewielki rozmiar okien wyższych kondygnacji wynika z ulokowania w tej części budynku niedużych, przeważnie jednoosobowych pokojów dla młodzieży. Diamentowe bonia dekorujące międzyokienne pola na parterze nawiązują do tradycji renesansu i jednocześnie modnego w połowie lat 20. art déco.

Krakowski gmach YMCA był wielofunkcyjny. Mieścił pokoje administracyjne, sale do nauki oraz mieszkania uczniów. W budynku znajdowały się również nowoczesne pomieszczenia służące postulowanemu przez organizację rozwojowi fizycznemu: duża sala gimnastyczna o żelbetowym, belkowanym stropie, pierwszy w Polsce kryty basen oraz boisko do koszykówki ulokowane na części… dachu. Basen służył również jako miejsce organizacji dużych zawodów sportowych, ponieważ oprócz niecki z wodą zaprojektowano w nim część dla publiczności z 239 miejscami siedzącymi. Przedwojenne zawody nie obejmowały sportowców żydowskich, dla których YMCA była zamknięta. Budowla niezbyt szczęśliwie prezentuje się od ulicy Biskupiej, z jakby „uciętą” wysoką ścianą szczytową. Wynika to z braku realizacji części budynku. Bardzo staranie wykończono i wyposażono wnętrza gmachu, co można jeszcze dostrzec w holu na parterze z marmurową okładziną ścian i szlachetnym lastriko na podłogach. Na uwagę zasługuje również barwna, ceramiczna okładzina ścian basenu o geometrycznych, minimalistycznych podziałach. Niektóre elementy wyposażenia zaprojektował sam Wacław Krzyżanowski. Elewacje są obecnie zniszczone i zabrudzone, trudno więc odnaleźć w nich ślady międzywojennego splendoru. Pierwotnie były wielobarwne – boniowane pola parteru czerwone, pozostała część ścian piaskowa. Na elewacji od ulicy Krowoderskiej znajduje się tablica upamiętniającą fundatora gmachu o treści: „SERENO P. FENN AMERYKANIN PRZYJACIEL POLSKI UFUNDOWAŁ R. 1926 GMACH POLSKIEJ Y.M.C.A. W KRAKOWIE”.

Opracowanie:

Aneta Borowik

Wybrane trasy

Trasa

Błonia / Miasteczko Studenckie

Informacje:
Czytaj

Błonia to serce zielonych terenów położonych po zachodniej stronie Krakowa. W okresie międzywojennym w ich sąsiedztwie zaczęto wznosić gmachy uniwersyteckie oraz rozwijać infrastrukturę sportową, której uzupełnieniem były modernistyczne wille. Trasa prowadzi przez najważniejsze budynki uniwersyteckiego Krakowa, m.in. budynek Instytutu Chemii UJ oraz Miasteczko Studenckie AGH.

Trasa

Nowa Huta

Informacje:
Czytaj

Nowa Huta to najważniejsza kreacja urbanistyczna powojennego Krakowa i kluczowe osiągnięcie polskiej architektury okresu socrealizmu. Spacer poświęcony najstarszej części Nowej Huty przybliża historię rozwoju dzielnicy oraz pokazuje różnorodność polskiej architektury tego okresu. Oprócz Placu Centralnego przedstawia historię modernistycznego Bloku Szwedzkiego oraz Arki Pana w Bieńczycach.

Trasa

Wesoła i Grzegórzki

Informacje:
Czytaj

Spacer prowadzi przez dawne przemysłowe obszary miasta, które w okresie międzywojennym zaczęto przekształcać w największą dzielnicę willową Krakowa, a po II wojnie światowej w nowe centrum administracyjne i biurowe. Znajdziemy tam budynki emblematyczna niemal dla wszystkich etapów dwudziestowiecznego rozwoju Krakowa.

Organizator
Inicjatorzy
Wsparcie
Projekt współfinansowany ze środków Miasta Krakowa
Partnerzy