Schronisko im. św. Brata Alberta

W okresie międzywojennym powstało w Krakowie wiele nowych kościołów i klasztorów, a wraz z nimi pojawił się szereg instytucji dobroczynnych. Jedną z nich było usytuowane na peryferiach ówczesnego miasta schronisko dla bezdomnych mężczyzn prowadzone przez braci albertynów. Zgromadzenie to zostało założone w 1888 roku w Krakowie przez Brata Alberta (Adama Chmielowskiego) – franciszkanina, powstańca styczniowego, a także artystę malarza. Celem albertynów (a od 1891 roku także albertynek), była działalność filantropijna, głównie pomoc ubogim i bezdomnym. Decyzja o powstaniu Domu Pomocy św. Brata Alberta została podjęta już w 1919 roku, w związku z dużym zapotrzebowaniem na tego rodzaju placówki zaistniałym po I wojnie światowej. Do budowy przystąpiono jednak dopiero w 1936 roku, a projekt powierzono architektom zatrudnionym w Urzędzie Budownictwa Miejskiego: Edwardowi Kreislerowi i Czesławowi Boratyńskiemu. Budynek oddano do użytku w 1938 roku. Miało znaleźć się w nim schronienie dla 300 mężczyzn powyżej 16 roku życia.

Kompleks miał pierwotnie składać się z głównego, usytuowanego centralnie, jednopiętrowego budynku z kaplicą na piętrze oraz z czterech bocznych pawilonów, z których zrealizowano tylko dwa (od strony ul. B. Zielińskiego). Na tyłach, od północy, zaplanowano duży ogród warzywny. Główne wejście do schroniska zostało umieszczone od strony dzisiejszej ul. A. Nowaczyńskiego. Podkreślono je płaskorzeźbą wykonaną przez Ludwika Pugeta (znanego także jako Ludwik Puszet) – wybitnego rzeźbiarza portrecistę i animalistę. Przedstawia ona św. brata Alberta, ujętego w gwieździste, dekoracyjne obramienie. Najciekawszą formę architektoniczną uzyskała jednak fasada południowa o wyraźnych, geometrycznych podziałach, przebita dużym oknem kaplicy, wypełnionym betonowymi kształtkami. Elementy te odwołują się wyraźnie do twórczości słynnego francuskiego architekta – Augusta Perreta. Kaplica, będąca bez wątpienia jednym z najbardziej udanych wnętrz sakralnych modernistycznego Krakowa, została zaprojektowana z dużą atencją dla detalu. Krzyż widoczny na elewacji południowej stanowi jednocześnie element ściany ołtarzowej kaplicy, do której światło w niezwykle nastrojowy sposób przesącza się między betonowymi kształtkami. Proste, wręcz ascetyczne wnętrze wyposażono w drewniane ławy i metalowe lampy.

W latach 1958-60 główny budynek schroniska przebudowano. Został on wydłużony (rozbudowa w miejscu dawnego ogrodu) i podwyższony o jedno piętro. Do dziś zachował jednak swoją pierwotną funkcję – mieści się tam Dom Pomocy Społecznej.