Hotel Forum

Hotel Forum to jeden z najważniejszych przykładów architektury późnego modernizmu jaki powstał w Krakowie, dzieło Janusza Ingardena, kluczowej postaci krakowskiej architektury tego okresu. Budynek wzniesiono na obszernej działce w zakolu Wisły, na terenie dzielnicy Ludwinów. Projekt hotelu powstał w latach 1973-1977. Miał być największym, najnowocześniejszym i najbardziej luksusowym hotelem w Krakowie. Rosnąca liczba turystów odwiedzających miasto wymuszała rozwój usług hotelarskich, których zaplecze w latach 70. prezentowało się więcej niż skromnie. Przeważały hotele, które powstały jeszcze przed I wojną światową, a wśród nowych wyróżniał się jedynie hotel Cracovia i hotel PTTK. W 1978 roku rozpoczęto budowę, która ze względu na kryzys trwający przez prawie całą dekadę lat 80. została zakończona dopiero w 1988 roku. W początkach funkcjonowania hotelu, gościła w nim oficjalna delegacja władz ZSRR z I Sekretarzem Michaiłem Gorbaczowem na czele. Hotel udostępniono dla użytkowników rok później, niemalże równolegle z ostatecznym załamaniem dotychczasowego systemu politycznego i gospodarczego oraz początkiem transformacji. Przeciągająca się budowa uczyniła z hotelu Forum jeden z ostatnich wielkokubaturowych obiektów Krakowa, które estetycznie wciąż bliskie były ideom modernizmu.

Budynek hotelu wzniesiono na terenie dawnego stadionu klubu Garbarnia, w zakolu Wisły w bezpośrednim sąsiedztwie ulicy Marii Konopnickiej, która stanowi przedłużenie Alei Trzech Wieszczów po drugiej stronie Wisły, za mostem Dębnickim. Kierowcy przyjeżdzający do Krakowa od strony Zakopanego, zbliżając się do Śródmieścia zanim zobaczyli Wawel i klasztor oo Paulinów na Skałce przejeżdżali obok nowego hotelu. To położenie zaważyło na bryle budynku, która została dosłownie podniesiona o jedną kondygnację, tak aby stworzyć panoramiczną szczelinę otwierającą dla kierowców kierowcom widok na najcenniejsze zabytki Krakowa. W efekcie tej decyzji powstała podłużna, wygięta struktura, która obejmuje siedem kondygnacji wyniesionych ponad teren. Bryłę dźwiga ponad teren sześć par żelbetowych słupów. Ponad szczeliną parteru znajduje się kondygnacja techniczna służąca, m.in. jako miejsce do przepompowywania ścieków. Powyżej umiejscowiono pięć pięter hotelowych. Z dwóch stron tworzą one wyraźne, szerokie pasy okien, którym od strony Wisły towarzyszą płytkie loggie. Obie elewacje zostały pochylone. Od strony Wisły tworzy to efekt cofających się tarasów. Od południa widzimy elewację, która wydaje się lewitować ponad pustą przestrzenią. Okna oddzielono wyraźnie zaznaczonymi ścianami, co od południa tworzy silny, dynamiczny efekt.

Cztery wschodnie przęsła ustawiono w jednej linii. Dwa najbliższe ulicy Konopnickiej zostały przekrzywione dzięki czemu nawiązują do kształtu zakola Wisły oraz stanowią element dynamizujący kompozycję. W miejscu przegięcia umiejscowiono obszerny trzon komunikacyjny z windami i schodami, który tworzy masywny wertykalny element wychodzący ponad dach budynku. Dwa kolejne, ale węższe trzony umiejscowiono w liniach skrajnych podpór. Ponad całością znajduje się jeszcze jedna kondygnacja, która jest cofnięta od lica elewacji i zajmuje jedynie połowę długości budynku, od strony ulicy Konopnickiej. Ściany tej kondygnacji zostały przeszklone tworząc przestrzeń kawiarni z widokiem panoramicznym. Masywna bryła, która lewituje na wiotkich podporach kontrastuje w swoim wyrazie z płaską bryłą przeszklonego pawilonu, umiejscowionego w części prześwitu parteru. Wymogi funkcjonalne budynku, potrzeba zlokalizowania w jego wnętrzu obszernej restauracji i sal konferencyjnych wymusiła potrzebę częściowego zabudowania szczeliny. Zastosowanie ciemnego szkła refleksyjnego nie było szczęśliwym rozwiązanie. W ostatecznym wyrazie plastycznym budynku ważną role odgrywa konsekwentne stosowanie surowego betonu, który zestawiony został z szkłem i niewielkimi akcentami ceramicznymi. We wnętrzach dominują ciepłe barwy oraz wykładziny z drewna.

Położony przy ruchliwej drodze hotel Forum od samego początku był pomyślany jako budynek służący osobom zmotoryzowanym. Z tego powodu zbudowany został specjalny przejazd pod ulicą Konopnickiej oraz obszerny, dwukondygnacyjny parking pod budynkiem. W chwili oddania do użytku był to jeden z najbardziej zaawansowanych technologicznie projektów, jakie zrealizowano w centrum Krakowa. Długi proces jego powstawania w warunkach permanentnego kryzysu i braku dostępu do najnowszych wówczas technologii wpłynął negatywnie na odbiór tego budynku oraz jego szybkie starzenie się. Po zaledwie dwunastu latach użytkowania, w związku ze zmianą właściciela hotel zamknięto. Plan wzniesienia w jego miejscu osiedla mieszkaniowego nie powiódł się co doprowadziło do sytuacji patowej i zamieniło elewację hotelu w najdłuższy wieszak na bannery reklamowe w Polsce. Sytuację nieznacznie zmieniło wynajęcie części pomieszczeń nowym podmiotom i udostępnienie ich na cele kulturalne.