Dom Tomasza Będzikiewicza

To jedna z pierwszych poważnych realizacji cenionego w Krakowie architekta, absolwenta Politechniki Lwowskiej – Fryderyka Tadaniera. Dom mieszkalny u zbiegu al. J. Słowackiego, pl. Inwalidów oraz ul. H. Sienkiewicza, powstały w latach 1930-31, stanowi jeden z bardziej okazałych przykładów krakowskiej architektury mieszkaniowej tego czasu. Budowla powstała dla Tomasza Będzikiewicza – lokalnego bogacza, znanego głównie z kontrowersyjnego wyburzenia zabytkowych kamienic w Rynku w celu zbudowania w ich miejscu nowoczesnego hotelu (dziś znajduje się tam gmach „Feniksa”).
W budynku znalazły się mieszkania o różnej wielkości i standardzie. Na parterze i na ostatnim piętrze tradycyjnie umieszczono lokale najmniejsze, a na pozostałych kondygnacjach te najbardziej reprezentacyjne. Co ciekawe, według pierwotnych planów na parterze znaleźć miał się zakład ichtiologiczny (najprawdopodobniej instytut badawczy Uniwersytetu Jagiellońskiego), połączony z basenami rybnymi w piwnicy. Z pomysłu tego, jak można przypuszczać – ku radości przyszłych lokatorów – szybko zrezygnowano. W 1932 roku jedno z mieszkań na parterze (w skrzydle od ul. H. Sienkiewicza), przekształcono na istniejącą do dziś aptekę, której projekt wykonał Janusz Zarzecki.

Dominantą kompozycyjną budynku przy pl. Inwalidów są zaokrąglone narożniki, dzięki którym przysadzista bryła optycznie zyskała na lekkości. Jeden z narożników otworzył także widok perspektywiczny z ulicy Karmelickiej oraz al. J. Słowackiego na pl. Inwalidów. Budynek uzyskał monumentalny, klasycyzujący charakter na skutek wprowadzenia artykulacji szerokimi lizenami, stanowiącymi skrajne uproszczenie tzw. wielkiego porządku. Zmodernizowany klasycyzm był często stosowano w tym czasie w budownictwie mieszkaniowym. Wystarczy wspomnieć zaprojektowane przez Adolfa Szyszko-Bohusza w drugiej połowie lat 20. budowle dla PKO. Nie bez znaczenia dla formy domu Będzikiewicza zapewne był także architektoniczny kontekst alei Trzech Wieszczów. Architekt projektując budowlę mającą powstać w tak prestiżowej lokalizacji, mógł nawiązać do realizowanych już gmachów Akademii Górniczo-Hutniczej i Biblioteki Jagiellońskiej. Jednocześnie wykonał jednak najbardziej „konserwatywny” spośród domów przy pl. Inwalidów.