Kino Światowid

Kino „Światowid” to budynek zaprojektowany przez Andrzeja Uniejewskiego. Jego budowę rozpoczęto w 1955 roku czyli jeszcze w okresie obowiązującego od 1949 roku realizmu socjalistycznego. Budynek kina został oddany do użytku w 1957 roku. 21 lipca 1957 roku otwarta została duża sala kina, natomiast mieszcząca się na piętrze mała sala została oddana do użytku 10 grudnia 1957. Gmach kina został wybudowany w osiedlu Na Skarpie, jednak w latach 80. XX wieku zmiany urbanistyczne tej części Nowej Huty spowodowały, że włączono go w granice powstającego osiedla Centrum E. Budynek sąsiaduje z osiedlem domków jednorodzinnych z okresu lat 50. oraz zabudową z lat 80. i 90. XX w., a także Szkołą Muzyczną I i II stopnia.

Kino jest nieco cofnięte względem alei Jana Pawła II (pierwotnie alei Igołomskiej), co sprawia, że naturalnie utworzył się duży plac przed budynkiem. Gmach na rzucie kwadratu jest podpiwniczony i dwukondygnacyjny. Posiada dodatkową trzecią pseudo kondygnację, która wpisana jest w obręb bryły budynku, stąd z zewnątrz nie jest ona widoczna. Zastosowano konstrukcję ceglano-żelbetową – mury konstrukcyjne są żelbetowe lub betonowe monolityczne z odcinkami z cegły pełnej. Wszystkie cztery elewacje zostały opracowane w analogiczny sposób. Typowym zabiegiem w tamtym okresie było zastosowanie historyzujących płytkich nisz oraz drzwi i okien w typie porte-fenêtres, a także zwieńczenie budynku attyką. Elewację frontową gmachu wyróżnia zastosowanie pseudoportyku.

Wnętrze zaprojektowane zostało na wzór pałacowy – obszerne schody z hallu dolnego prowadzą do górnego foyer. Dolną dużą salę kinową skierowaną poprzecznie do osi budynku przekryto kolistym sklepieniem na planie podkowy wspartym na kolumnach i filarach; została również wyposażona w balkon dostępny z górnego foyer. W części podziemnej budynku znajdują się piwnice oraz – zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami – duży schron.

Realizacja budynku przypadła na ostatnią fazę realizmu socjalistycznego, a jej kształt związany był z sytuacją polityczno-ekonomiczną i ograniczeniami technologicznymi. Stylistycznie gmach „Światowida” jest formą hybrydyczną. Z jednej strony wykazuje cechy charakterystyczne dla okresu socrealizmu, z drugiej dla modernizmu. Budynek został ubrany w kostium klasycystyczny w stylu Ludwika XVI. Natomiast poprzez maksymalną redukcję detalu architektonicznego bliski jest modernistycznej architekturze dwudziestolecia międzywojennego oraz pierwszym modernistycznym realizacjom powojennym.