Bieńczyce - założenie urbanistyczne










Jadwiga Guzicka
Maria Rędziejowska, Aleksander Trzecieski, Anna Basista, Jan Lewandowski, Kazimierz Chodorowski, Stefan Golonka, Olgierd Krajewski
1959–1979
Dzielnica XVI – Bieńczyce
Urbanistyczne
Bieńczyce
Informacje o obiekcie
Zabudowa wsi Bieńczyce miała być rozbudową Nowej Huty, a nie budową osiedla satelickiego. Powodem rozszerzania dzielnicy był ciągły wzrost produkcji, co wiązało się z napływem ludności zatrudnianej w kombinacie. Równolegle z zabudową sektora D i Wzgórz Krzesławickich ogłoszono konkurs na projekt zabudowy wsi Bieńczyce, ulokowanej na północny-zachód od placu Centralnego. Granice prac budowlanych biegły od ulicy Kocmyrzowskiej do rzeki Dłubni i terenów lotniska cywilnego w Czyżynach. Jury ogłoszonego w 1959 roku konkursu nagrodziło pracę zespołu pod kierunkiem Jadwigi Guzickiej. Do zespołu należeli: architekci Anna Basistowa oraz Jan Lewandowski (współpraca przy projekcie urbanistycznym), architekci Kazimierz Chodorowski i Stefan Golonka (projekty budynków), a także dr inż. Tadeusz Kantarek (konstrukcje).
Osiedle Bieńczyce w planach urbanistycznych podzielone zostało na sektory, określane literami E, F, G, H, J. Konkurs przewidywał stworzenie lokali mieszkalnych dla 30 tysięcy mieszkańców w budynkach o zróżnicowanej wysokości, co miało urozmaicić luźną kompozycję przestrzenną. Na 1000 mieszkańców przewidywano 10 miejsc w żłobkach, 51 – w przedszkolach, 142 – w szkołach podstawowych oraz 48 – w szkołach średnich, co wiązało się ze wzniesieniem odpowiedniej liczby budynków dla wspomnianych instytucji. Natomiast budynki mieszkalne miały być niską zabudową – cztery kondygnacje czyli parter i trzy piętra, planowano także domki parterowe i nieliczne budynki wysokie. Zaplanowano wzniesienie kilku wieżowców 9- i 12-kondygnacyjnych oraz jednego 20-kondygnacyjnego. Poza tym zaplanowano budowę pawilonów handlowo-usługowych, kina, domu kultury, kościoła oraz hali sportowej. Cała zabudowa miała być okolona zielenią parkową, która miała łączyć się z zielenią wnętrz mieszkalnych.
Według założeń realizacja osiedla miała odbywać się w latach 1960-65. Już w 1961 roku przystąpiono do budowy pierwszego osiedla. Bieńczyce miały być terenem zielonym, przyjaznym dla obywateli z ogólnie dostępnymi lokalami użytkowymi, jednak ograniczenia technologiczne i finansowe oraz normy budowlane sprawiły, że z pierwotnych założeń niewiele udało się zrealizować. Ostatecznie bloki wybudowano na wysokość pięciu i jedenastu kondygnacji w układzie wieloklatkowym oraz plombowym. W szybkim czasie zabudowa Bieńczyc stała się typowa, a budowane tam bloki były powtarzane w innych częściach Krakowa.
Ostatecznie na terenie Bieńczyc powstały następujące osiedla: XX-lecia PRL (obecnie Albertyńskie), Jagiellońskie, Józefa Strusia, Kalinowe, Kazimierzowskie, Kościuszkowskie, Na Lotnisku, Niepodległości, Dąbrowszczaków (obecnie Przy Arce),Wysokie, a także Złotej Jesieni. W tej części Nowej Huty wyróżniającymi się obiektami architektonicznymi są kościół Arka Pana oraz budynek usługowy „Złota Jesień”.
Opracowanie:
Magdalena Smaga
Szlak modernizmu
Zobacz inne obiekty na trasie
Zespół Państwowych Szkół Muzycznych
Nowohuckie Centrum Kultury
Mistrzejowice - założenie urbanistyczne
Wybrane trasy
Błonia / Miasteczko Studenckie
Błonia to serce zielonych terenów położonych po zachodniej stronie Krakowa. W okresie międzywojennym w ich sąsiedztwie zaczęto wznosić gmachy uniwersyteckie oraz rozwijać infrastrukturę sportową, której uzupełnieniem były modernistyczne wille. Trasa prowadzi przez najważniejsze budynki uniwersyteckiego Krakowa, m.in. budynek Instytutu Chemii UJ oraz Miasteczko Studenckie AGH.
Wesoła i Grzegórzki
Spacer prowadzi przez dawne przemysłowe obszary miasta, które w okresie międzywojennym zaczęto przekształcać w największą dzielnicę willową Krakowa, a po II wojnie światowej w nowe centrum administracyjne i biurowe. Znajdziemy tam budynki emblematyczna niemal dla wszystkich etapów dwudziestowiecznego rozwoju Krakowa.
Półwsie Zwierzynieckie
Spacer po Półwsiu Zwierzynieckim odkrywa jedną z najbardziej urokliwych dzielnic międzywojennego Krakowa, galerię modernistycznych kamienic, oryginalnych detali i dekoracji, którą uzupełniają śmiałe kreacji powojennego modernizmu na czele z zespołem Hotelu Cracovia i Kina Kijów.Spacer po Półwsiu Zwierzynieckim odkrywa jedną z najbardziej urokliwych dzielnic międzywojennego Krakowa, galerię modernistycznych kamienic, oryginalnych detali i dekoracji, którą uzupełniają śmiałe kreacji powojennego modernizmu na czele z zespołem Hotelu Cracovia i Kina Kijów.