Wydział Fizyki i Matematyki UJ

W 1964 r. Kraków był świadkiem obchodów jubileuszu sześćsetlecia Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po zakończeniu drugiej wojny światowej oraz po epoce separacji związanej ze stalinizacją kraju była to pierwsza okazja dla miasta na międzynarodowe otwarcie i wyrwanie się z izolacji. Już na początku lat 60. podjęto decyzję o uczczeniu rocznicy budową nowego kampusu, który stanowiłby powiększenie i modernizację zaplecza uczelni. Dla potrzeb nowych inwestycji postanowiono wykorzystać przestrzenie w pobliżu Alei Trzech Wieszczów oraz dogęścić metropolitalną strefę Krakowa, którą w pobliżu Alei Mickiewicza zaczęto wznosić w okresie międzywojennym. W bezpośrednim sąsiedztwie Biblioteki Jagiellońskiej i Parku Jordana, już w 1952 roku powstał nowoczesny gmach Instytutu Chemii. Wzniesiony według projektu Stanisława Juszczyka stanowił jeden z najciekawszych przykładów wykorzystywania wątków modernistycznych w budownictwie podporządkowanym doktrynie socrealizmu. Po przełomie politycznym 1956 roku i odejściu od socrealizmu w tej samej przestrzeni miały się pojawić obiekty jednoznacznie nawiązujące do wzorów modernizmu. Wśród nich jednym z najważniejszych miał być nowy gmach Instytutu Fizyki i Matematyki, dla którego przewidziano podłużną działkę przy ul. Reymonta na zapleczu budynku Instytutu Chemii oraz w bezpośrednim sąsiedztwie budynków Akademii Górniczo-Hutniczej.

Przygotowanie projektu nowego zespołu uniwersyteckiego zlecono zespołowi krakowskiego Miastoprojektu. Opracowanie najważniejszych budynków w ramach tego projektu powierzono specjalizującym się w budynkach edukacyjnych Stanisławowi Juszczykowi oraz Józefowi Gołąbowi. Juszczyk jeszcze przed wojną, w latach 30. zapisał się w przestrzeni Krakowa kilkoma dużymi i ważnymi realizacjami, m. in. projektem klasycyzującego gmachu Zarządu Okręgowego Zjednoczenia Kolejowców Polskich przy ulicy Filipa 6 (1929-1931). Po wojnie związany był z Miastoprojektem, gdzie pracował przy wznoszeniu budynków użyteczności publicznej, m.in. wspomnianego Instytutu Chemii. Po 1956 roku miała miejsce najbardziej twórcza faza jego aktywności związana z projektami opracowywanymi dla potrzeb Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz innych krakowskich uczelni wyższych.
Instytut Fizyki i Matematyki to jedna z największych i bez wątpienia najciekawszych kompozycji opracowanych przez tego architekta, którą stanowi podłużny, ekspresyjny układ kilku brył. Całość została oddalona od linii ulicy Reymonta, dzięki czemu przed wejściem udało się stworzyć obszerny plac. Dolna, obszerna i dwukondygnacyjna podstawa całości zespołu zwieńczona została pięcioma piętrami mieszczącymi sale wykładowe i laboratoria. Podstawa gmachu stanowiła ażurową kompozycję kilku bryły wychodzących znacznie przed linię budynku. Po wschodniej stronie mieszczą one audytoria. W centrum znajduje się lekka ażurowa konstrukcja wejścia, którą zamyka hall główny. Po zachodniej stronie znajdują się pomieszczenia warsztatów. Ciekawym uzupełnieniem tego fragmentu oraz kontrapunktem kompozycji całości jest kubiczna bryła hali wysokich napięć. W kompozycji podłużnej, trójtraktowej części górnej dominują pasy pięciu kondygnacji obszernych przeszkleń. Okna połączono w pary, które umiejscowione skośnie wobec linii ściany tworzą podłużny, zygzakowaty wzór dekoracyjny. Nad całością wznosi się ostatnia kondygnacja, która jest niższa i przepruta gęstym wzorem z okien. Ich układ może przywodzić na myśl kształt attyki. Na zakończeniach linia dachu nieznacznie się wznosi, dzięki czemu wrażenie ekspresji bryły się potęguje.

Po 2005 roku przeprowadzona została modernizacja zespołu. Budynek docieplono i pokryto tynkiem cienkowarstwowym. Zabiegi te zmieniły początkowy wyraz budynku, w którego elewacjach widoczny był subtelny, prosty detal utworzony przy użyciu prefabrykatów lub poprzez żłobienie tynku. Termomodernizacja zatarła to wrażenie. Niekorzystnym zabiegiem była przeprowadzona równolegle wymiana okien, w ramach której dzielone na dwa przeszklenia zamieniono nowymi dzielonymi na trzy. Okna o szerokich profilach z PCV dodatkowo na niekorzyść zmieniły wyraz całości budynku.