Modernistyczne Godła Kamienic: Pegaz
Kamienica przy ul. Sarego 17
Zygmunt Grünberg
1938
Dzielnica I – Stare Miasto
ul. Sarego 17
Informacje o obiekcie
W 1929 umarł wieloletni wiceprezydent Krakowa Józef Sare. Wybitnego polityka, który od początku stulecia uczestniczył w przekształcaniu austriackiego miasta fortecznego w regionalną metropolie postanowiono upamiętnić nadając jego imię jednej z krakowskich ulic. Wybrano ciąg pomiędzy Plantami i bulwarem Dietla, który dotychczas nosił nazwę Zielona. Przeważała tu historyzująca zabudowa wzniesiona jeszcze pod koniec XIX wieku.
W okresie poprzedzającym wybuch drugiej wojny światowej znajdujące się tam kamienice zaczęto nadbudowywać lub wyburzać i zastępować nowymi budynkami. Szczególne wrażenie przy ulicy Sarego sprawia kamienica oznaczona numerem 17. Jest to pięciokondygnacyjny dom czynszowy o modernistycznej fasadzie, którą wypełniają pasmowo rozplanowane okna. W części parterowej budynek przykuwa uwagę obszernym, przeszklonym wejściem do sieni, które ozdobiono kratą. Nad wejściem umieszczono godło w formie rzeźby przedstawiającej zrywającego się do lotu pegaza. Pełna ekspresji kompozycja wyróżnia się na tle innych krakowskich godeł nietypowym sposobem ujęcia, zamiast płaskorzeźby postanowiono zastosować trójwymiarowe ujęcie. Autorem projektu był wzięty krakowski architekt Zygmunt Grünberg.
Opracowanie:
Michał Wiśniewski
Szlak modernizmu
Zobacz inne obiekty na trasie
Modernistyczne Godła Kamienic: Cietrzew
Modernistyczne Godła Kamienic: Wrony
Modernistyczne Godła Kamienic: Tańczące dzieci w lesie
Wybrane trasy
Godła Kamienic
W okresie międzywojennym szybko rozbudowywany Kraków przywrócił i rozwinął tradycję umieszczania godeł nad wejściami do nowopowstałych kamienic. W ten sposób powstała bogata i rozsiana po całym mieście galeria płaskorzeźb, malowideł ściennych, rzeźb figuralnych, które tworzyli najlepsi krakowscy artyści. Trasa przybliża wybrane przykłady tego wyjątkowego, krakowskiego fenomenu.
Stare Miasto
Krakowskie Stare Miasto rzadko kojarzone jest z modernizmem. Tymczasem po wielkim pożarze miasta w 1850 roku średniowieczny rdzeń Krakowa przeszedł radykalną wymianę zabudowy, którą kontynuowano w okresie międzywojennym. W centrum miasta wznoszono wówczas luksusowe kamienice, a w jego bezpośrednim sąsiedztwie wielkie budynki publiczne, siedziby banków i instytucji państwowych.
Nowa Huta
Nowa Huta to najważniejsza kreacja urbanistyczna powojennego Krakowa i kluczowe osiągnięcie polskiej architektury okresu socrealizmu. Spacer poświęcony najstarszej części Nowej Huty przybliża historię rozwoju dzielnicy oraz pokazuje różnorodność polskiej architektury tego okresu. Oprócz Placu Centralnego przedstawia historię modernistycznego Bloku Szwedzkiego oraz Arki Pana w Bieńczycach.