Miejski Dom Wycieczkowy









Edward Kreisler
1930–1931
Dzielnica V – Krowodrza
Pozostałe
ul. Oleandry 4
Informacje o obiekcie
To pierwszy budynek o funkcjonalistycznym charakterze wybudowany w Krakowie. Został zaprojektowany w 1929 roku przez Edwarda Kreislera – autora wielu spośród najbardziej nowoczesnych dzieł architektury powstałych tutaj w latach 30. Miejski Dom Wycieczkowy jest jednym z elementów nowoczesnego kompleksu placówek kulturalno-oświatowych, usytuowanego w okolicy ul. Oleandry – miejsca wymarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej w sierpniu 1914 roku, którego walor symboliczny postanowiono wykorzystać na polu edukacji patriotycznej. „Serce” całego kompleksu – Dom Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego im. J. Piłsudskiego – miało być odwiedzane przez młodzież z całego kraju, w związku z czym niezbędny był także ośrodek noclegowy.
Budowę Miejskiego Domu Wycieczkowego, rozplanowanego na rzucie litery L, podzielono na dwa etapy. Pierwszy, obejmujący skrzydło południowe (prostopadłe do ulicy) ukończony został w 1931 roku. Kolejny, zakładający budowę północnego, większego skrzydła (równoległego do ulicy), przewidziano na lata 1936-44. Przed wojną nie zdołano jednak do niego przystąpić. Dom Wycieczkowy rozbudowany został dopiero w latach 70. Niestety nie zdecydowano się wówczas na realizację projektu Kreislera. Nadbudowano za to jedno piętro na południowym skrzydle, co zmieniło bryłę budynku i zaburzyło jego proporcje.
Dom Wycieczkowy w swoim pierwotnym kształcie charakteryzował się dynamiczną bryłą, o zróżnicowanych wysokościach, bliską architekturze z kręgu Bauhausu. Najwyższa część (według pierwotnego projektu mająca być „łącznikiem” obu skrzydeł) dekorowana była prostym, podświetlanym zegarem – pierwszym tego typu detalem architektonicznym powstałym w Krakowie. Zegar, podobnie jak taras znajdujący się na dachu południowego skrzydła, został zniszczony podczas nadbudowy.
Poza zegarem także inne elementy wzbogacały proste elewacje budynku, np. napis „MIEJSKI DOM WYCIECZKOWY” o ciekawym kroju oraz brama wejściowa dekorowana bulajami. Podobne motywy znalazły się także w starannie zaprojektowanym wnętrzu. Do dzisiaj niestety pozostało ich niewiele. Zwiedzając Dom Wycieczkowy warto zwrócić uwagę na oryginalną posadzkę o geometrycznym wzorze, okrągły otwór w stropie pierwszego piętra oraz na balustrady.
Opracowanie:
Kamila Twardowska
Szlak modernizmu
Zobacz inne obiekty na trasie
Gmach Seminarium Śląskiego
Gmach Główny Muzeum Narodowego w Krakowie
Akademia Górnicza
Wybrane trasy
Aleje Trzech Wieszczów
Aleje Trzech Wieszczów to najważniejsza kreacja urbanistyczna i architektoniczna międzywojennego Krakowa. Trasa spaceru prowadzi wzdłuż Alei Adama Mickiewicza, najbardziej reprezentacyjnej części założenia, gdzie powstały monumentalne gmachy Akademii Górniczo-Hutniczej, Biblioteki Jagiellońskiej i Muzeum Narodowego.
Wesoła i Grzegórzki
Spacer prowadzi przez dawne przemysłowe obszary miasta, które w okresie międzywojennym zaczęto przekształcać w największą dzielnicę willową Krakowa, a po II wojnie światowej w nowe centrum administracyjne i biurowe. Znajdziemy tam budynki emblematyczna niemal dla wszystkich etapów dwudziestowiecznego rozwoju Krakowa.
Poza głównymi trasami
W XX wieku miał miejsce dynamiczny rozwój Krakowa, którego ślady pod postacią wyjątkowych dzieł architektury odnajdziemy na ternie całego miasta. Spacerując po często odległych dzielnicach możemy dotrzeć do wielu wybitnych budowli z okresu międzywojennego oraz z czasów przyspieszonej ekspansji miasta po 1945 roku.