Kościół pw. Miłosierdzia Bożego na Wzgórzach Krzesławickich
Witold Cęckiewicz
1980–1988
Dzielnica XVII – Wzgórza Krzesławickie
Kościoły
os. Na Wzgórzach 1A
Informacje o obiekcie
Kościół na Wzgórzach Krzesławickich to trzecia powojenna świątynia Nowej Huty. Została zaprojektowana w 1981 roku, a zatem już po wzniesieniu słynnej Arki Pana oraz w czasie budowy kościoła pw. św. Maksymiliana Kolbe w Mistrzejowicach. Jej konsekracja miała miejsce w 1987 roku. Przystępując do budowy tego kościoła, Witold Cęckiewicz miał na swoim projektowym koncie już kilka innych budynków o funkcji sakralnej, między innymi dwa duże kościoły w Rzeszowie. W kościele na Wzgórzach Krzesławickich znaleźć można wiele cytatów z architektury historycznej oraz wiele rozwiązań popularnych w repertuarze form postmodernistycznych. Szerokie rampy prowadzące do górnego kościoła wraz ze znajdującą się pomiędzy nimi okrągłą fontanną nadały urbanistycznemu otoczeniu, również zaprojektowanemu przez Cęckiewicza, niemal barokowy rozmach. Monumentalizm tego założenia wynika w dużej mierze z faktu, że pod budowę kościoła władze przeznaczyły teren nie tylko podmokły, ale również z kilkumetrowym uskokiem, który należało „pokonać” w projekcie. Pewien barokowy rys ma także płynna linia fasady, z finezyjnie zaprojektowanymi uskokami i z eksedrą – zdekonstruowaną, przerwaną, poddaną multiplikacji płaszczyzn. W kolejnych wariantach rysunków koncepcyjnych eksedra przyjmowała różne formy, a w pewnym momencie została nawet zastąpiona kryształkową dekoracją wywodzącą się z tzw. polskiego art déco.
W kościele Miłosierdzia Bożego Cęckiewicz nie zastosował, jak w dwóch wcześniejszych świątyniach w Rzeszowie, rzutu centralnego. Wyparcie rzutów centralnych przez rzuty podłużne w latach 80. jest zjawiskiem typowym dla polskich świątyń. Rzut podłużny był nie tylko tańszy w realizacji (wymagał prostszej konstrukcji), ale także – jako jeden z najważniejszych elementów historycznej architektury sakralnej – uświęcał przestrzeń kościoła już poprzez samo wpisywanie się w wielowiekową tradycję. W przypadku kościoła na Wzgórzach Krzesławickich zakorzeniony w historii Kościoła charakter wnętrza został podkreślony poprzez wprowadzenie płaskiego stropu z drewnianych kasetonów, budzącego skojarzenia z starochrześcijańską czy wczesnoromańską architekturą sakralną. Motyw kasetonów, niewątpliwie poprawiających akustykę wnętrza, został wykorzystany przez Cęckiewicza już kilka lat wcześniej w budynku ambasady PRL w New Delhi, gdzie stanowił parafrazę kasetonów wawelskich. W interesujący sposób zostało tutaj wprowadzone światło do wnętrza: przesącza się ono poprzez ukryte nad kasetonami przeszklenie oraz przez boczne studnie świetlne. Zaprojektowana przez Cęckiewicza nastawa ołtarzowa nawiązuje formą do siatki podziałów dekoracji sufitu; przypomina także monstrancję, przez co nawiązuje do wezwania kościoła.
Opracowanie:
Kamila Twardowska
Pomoszlak (SZLAK postmodernizmu)
Zobacz inne obiekty na trasie
Kościół pw. Miłosierdzia Bożego
Kościół pw. Matki Bożej Saletyńskiej
Wybrane trasy
Pomoszlak
W latach 80. XX wieku Kraków ponownie stał się kluczowym ośrodkiem rozwoju polskiej architektury. Współcześnie świadczą o tym liczne budynki sakralne, publiczne i mieszkaniowe, które wznoszono na przełomie XX i XXI wieku w stylu postmodernizmu.