Gmach Seminarium Śląskiego






Zygmunt Gawlik
Franciszek Mączyński
1926–1928
Dzielnica I – Stare Miasto
Budynki użyteczności publicznej
al. Mickiewicza 3
Informacje o obiekcie
Monumentalna, trójskrzydłowa budowla powstała w latach 1926–1928 w ramach współpracy Zygmunta Gawlika i Franciszka Mączyńskiego, którzy mieli za sobą prestiżową realizację katedry oraz kurii w Katowicach. W związku z tą inwestycją wykonali projekt krakowskiego budynku, który powstał na zlecenie Komitetu Budowy Katedry w Katowicach. Jego formy są proste i monumentalne, bryła symetryczna, okna ujęto w wysokie, przebiegające przez wszystkie kondygnacje wnęki. Zwieńczenie stanowi fryz z palmetami, ponad którym znajduje się mocno wysunięty gzyms. Boczne skrzydła są wyższe, a umieszczona ponad gzymsem ostatnia kondygnacja pełni rolę attyki. W fasadzie wyeksponowano prostokątny, półkoliście zamknięty portal udekorowany roślinną dekoracją i kartuszem z płaskorzeźbionym wizerunkiem św. Jacka.
Cechą charakterystyczną obiektu jest dekoracja najwyższych części skrzydeł – cztery płaskorzeźby ewangelistów wykonane przez Xawerego Dunikowskiego, najwybitniejszego rzeźbiarza okresu międzywojennego. W budynku pojawia się reprezentatywny dla prac Zygmunta Gawlika element. Jest to ozdobna kuta krata z motywem smoczych głów, która występuje w drzwiach wejściowych oraz bramie ogrodzenia. Podobna dekoracja zachowała się w bramie domu architekta przy ul. Lea 17. Wnętrza rozwiązano funkcjonalnie. Oprócz zwykłych pomieszczeń służących do mieszkania i nauki, na czwartym piętrze skrzydła północnego zlokalizowano kaplicę. Architekci przy pomocy prostych środków wykreowali przestrzeń o niemal mistycznej atmosferze. Apsyda kaplicy pozostaje w cieniu, a przez wysoko umieszczone okna nawy sączy się dyskretne światło. Wnętrze nakryto sklepieniem kolebkowym z geometryczną dekoracją, nawiązującą do typu kalisko-lubelskiego. Wkomponowano w nie płaskorzeźby o tematyce chrystologicznej, być może autorstwa Zygmunta Gawlika. Drugie, interesujące pomieszczenie budynku to dawny refektarz na parterze skrzydła północnego z żelbetowym sklepieniem o kasetonowych podziałach. Styl budowli to modernizm, jednak pewne elementy nadają jej rys klasycyzmu.
Opracowanie:
Aneta Borowik
Szlak modernizmu
Zobacz inne obiekty na trasie
Biblioteka Jagiellońska
Wyższa Szkoła Rolnicza
Akademia Górnicza
Wybrane trasy
Poza głównymi trasami
W XX wieku miał miejsce dynamiczny rozwój Krakowa, którego ślady pod postacią wyjątkowych dzieł architektury odnajdziemy na ternie całego miasta. Spacerując po często odległych dzielnicach możemy dotrzeć do wielu wybitnych budowli z okresu międzywojennego oraz z czasów przyspieszonej ekspansji miasta po 1945 roku.
Aleje Trzech Wieszczów
Aleje Trzech Wieszczów to najważniejsza kreacja urbanistyczna i architektoniczna międzywojennego Krakowa. Trasa spaceru prowadzi wzdłuż Alei Adama Mickiewicza, najbardziej reprezentacyjnej części założenia, gdzie powstały monumentalne gmachy Akademii Górniczo-Hutniczej, Biblioteki Jagiellońskiej i Muzeum Narodowego.
Półwsie Zwierzynieckie
Spacer po Półwsiu Zwierzynieckim odkrywa jedną z najbardziej urokliwych dzielnic międzywojennego Krakowa, galerię modernistycznych kamienic, oryginalnych detali i dekoracji, którą uzupełniają śmiałe kreacji powojennego modernizmu na czele z zespołem Hotelu Cracovia i Kina Kijów.Spacer po Półwsiu Zwierzynieckim odkrywa jedną z najbardziej urokliwych dzielnic międzywojennego Krakowa, galerię modernistycznych kamienic, oryginalnych detali i dekoracji, którą uzupełniają śmiałe kreacji powojennego modernizmu na czele z zespołem Hotelu Cracovia i Kina Kijów.