Gmach Seminarium Śląskiego
Zygmunt Gawlik
Franciszek Mączyński
1926–1928
Dzielnica I – Stare Miasto
Budynki użyteczności publicznej
al. Mickiewicza 3
Informacje o obiekcie
Monumentalna, trójskrzydłowa budowla powstała w latach 1926–1928 w ramach współpracy Zygmunta Gawlika i Franciszka Mączyńskiego, którzy mieli za sobą prestiżową realizację katedry oraz kurii w Katowicach. W związku z tą inwestycją wykonali projekt krakowskiego budynku, który powstał na zlecenie Komitetu Budowy Katedry w Katowicach. Jego formy są proste i monumentalne, bryła symetryczna, okna ujęto w wysokie, przebiegające przez wszystkie kondygnacje wnęki. Zwieńczenie stanowi fryz z palmetami, ponad którym znajduje się mocno wysunięty gzyms. Boczne skrzydła są wyższe, a umieszczona ponad gzymsem ostatnia kondygnacja pełni rolę attyki. W fasadzie wyeksponowano prostokątny, półkoliście zamknięty portal udekorowany roślinną dekoracją i kartuszem z płaskorzeźbionym wizerunkiem św. Jacka.
Cechą charakterystyczną obiektu jest dekoracja najwyższych części skrzydeł – cztery płaskorzeźby ewangelistów wykonane przez Xawerego Dunikowskiego, najwybitniejszego rzeźbiarza okresu międzywojennego. W budynku pojawia się reprezentatywny dla prac Zygmunta Gawlika element. Jest to ozdobna kuta krata z motywem smoczych głów, która występuje w drzwiach wejściowych oraz bramie ogrodzenia. Podobna dekoracja zachowała się w bramie domu architekta przy ul. Lea 17. Wnętrza rozwiązano funkcjonalnie. Oprócz zwykłych pomieszczeń służących do mieszkania i nauki, na czwartym piętrze skrzydła północnego zlokalizowano kaplicę. Architekci przy pomocy prostych środków wykreowali przestrzeń o niemal mistycznej atmosferze. Apsyda kaplicy pozostaje w cieniu, a przez wysoko umieszczone okna nawy sączy się dyskretne światło. Wnętrze nakryto sklepieniem kolebkowym z geometryczną dekoracją, nawiązującą do typu kalisko-lubelskiego. Wkomponowano w nie płaskorzeźby o tematyce chrystologicznej, być może autorstwa Zygmunta Gawlika. Drugie, interesujące pomieszczenie budynku to dawny refektarz na parterze skrzydła północnego z żelbetowym sklepieniem o kasetonowych podziałach. Styl budowli to modernizm, jednak pewne elementy nadają jej rys klasycyzmu.
Opracowanie:
Aneta Borowik
Szlak modernizmu
Zobacz inne obiekty na trasie
Gimnazjum żeńskie im. Królowej Wandy
Miejski Dom Wycieczkowy
Dom Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego im. marszałka Józefa Piłsudskiego
Wybrane trasy
Błonia / Miasteczko Studenckie
Błonia to serce zielonych terenów położonych po zachodniej stronie Krakowa. W okresie międzywojennym w ich sąsiedztwie zaczęto wznosić gmachy uniwersyteckie oraz rozwijać infrastrukturę sportową, której uzupełnieniem były modernistyczne wille. Trasa prowadzi przez najważniejsze budynki uniwersyteckiego Krakowa, m.in. budynek Instytutu Chemii UJ oraz Miasteczko Studenckie AGH.
Nowa Huta
Nowa Huta to najważniejsza kreacja urbanistyczna powojennego Krakowa i kluczowe osiągnięcie polskiej architektury okresu socrealizmu. Spacer poświęcony najstarszej części Nowej Huty przybliża historię rozwoju dzielnicy oraz pokazuje różnorodność polskiej architektury tego okresu. Oprócz Placu Centralnego przedstawia historię modernistycznego Bloku Szwedzkiego oraz Arki Pana w Bieńczycach.
Półwsie Zwierzynieckie
Spacer po Półwsiu Zwierzynieckim odkrywa jedną z najbardziej urokliwych dzielnic międzywojennego Krakowa, galerię modernistycznych kamienic, oryginalnych detali i dekoracji, którą uzupełniają śmiałe kreacji powojennego modernizmu na czele z zespołem Hotelu Cracovia i Kina Kijów.Spacer po Półwsiu Zwierzynieckim odkrywa jedną z najbardziej urokliwych dzielnic międzywojennego Krakowa, galerię modernistycznych kamienic, oryginalnych detali i dekoracji, którą uzupełniają śmiałe kreacji powojennego modernizmu na czele z zespołem Hotelu Cracovia i Kina Kijów.