Centrum Zdrowia Budowlanych
(obecnie Centrum Medycyny Profilaktycznej)
Wojciech Buliński
1972–1984
Dzielnica VII – Zwierzyniec
Opieka zdrowotna
ul. Komorowskiego 12
Informacje o obiekcie
Centrum Medycyny Profilaktycznej to wysoki ośmiokondygnacyjny budynek położony po zachodniej stronie placu Na Stawach. Budynek realizowany był przez wiele lat począwszy od połowy lat 70. Projekt budynku został przygotowany przez Wojciecha Bulińskiego i Ludwika Koniora już w latach 1971-72 i zakładał budowę biurowca Zjednoczenia Przemysłu Kamienia Budowlanego. Realizacja budynku rozpoczęta w 1972 roku trwała przez dwa lata po czym nieukończony gmach przez kilka lat pozostawał nieużytkowany. Ostatecznie już w latach 80. postanowiono przekazać obiekt dla potrzeb Centrum Zdrowia Budowlanych powstałej na początku lat pięćdziesiątych przychodni zajmującej się, m.in. medycyną pracy. Nowy uzupełniający projekt powstał w latach w latach 1981-1983, a przebudowa i adaptacja zostały zakończone rok później.
Kończony już po stanie wojennym obiekt biurowo-usługowy dla tego zespołu wyróżnia wpisanie w kwartał międzywojennych kamienic ciągnących się wzdłuż ulicy Komorowskiego. Nowy, górujący nad otoczeniem gmach został usytuowany w stosunku do nich pod kątem prostym. Jego podłużna elewacja zamyka obszerny plac, dzięki czemu budynek zyskał monumentalny charakter. Ponad przeszklonym parterem architekci umieścili sześć kondygnacji użytkowych. Główną, północną elewację wyróżnia trójwymiarowy, rzeźbiarsko skomponowany układ. Okna każdego piętra wsparte są na wydatnie wysuniętym gzymsie. Pomiędzy wąskimi oknami umieszczono zdwojone podłużne łamacze światła, których rytm został złamany i powtarza się co drugie piętro, co sprawiło, że elewacja zyskała ekspresyjny wyraz. Podziały głównych elewacji znajdują kontynuację także na bocznych ścianach. Równocześnie łamacze świata i gzymsy dzięki masywnym proporcjom budują wrażenie masywności bryły i potęgują jej monumentalny charakter. Od strony południowej elewacja ma stosunkowo schematyczny charakter. Zespół wieńczy – cofnięta od linii dachu -kondygnacja techniczna.
Budynek znajduje się w pobliży wzniesionego blisko dwie dekady wcześniej biurowca Biprocemwapu również zaprojektowanego przez Wojciecha Bulińskiego. Oba te budynki łączy nieszablonowe podejście do problemu kształtowania elewacji. Oba stanowią również pozytywny przykład współczesnych modernizacji obiektów powojennego modernizmu. Co warte zaznaczenia, w przypadku Centrum Zdrowia Budowlanych w projektowaniu zmian w budynku brał udział sam autor, dzięki czemu możliwie było zachowanie detalu i twórcze uzupełnienie elewacji.
Opracowanie:
Michał Wiśniewski
Szlak modernizmu
Zobacz inne obiekty na trasie
Hotel Cracovia
Dom Stu Balkonów
Dom Bankowy
Wybrane trasy
Wesoła i Grzegórzki
Spacer prowadzi przez dawne przemysłowe obszary miasta, które w okresie międzywojennym zaczęto przekształcać w największą dzielnicę willową Krakowa, a po II wojnie światowej w nowe centrum administracyjne i biurowe. Znajdziemy tam budynki emblematyczna niemal dla wszystkich etapów dwudziestowiecznego rozwoju Krakowa.
Krowodrza
W okresie międzywojennym dawną podkrakowską wieś Krowodrza wypełniły luksusowe kamienice i wille. Osią nowego założenia była Aleja Juliusza Słowackiego, a sercem ozdobiony monumentalnymi nowoczesnymi budynkami Plac Inwalidów. Spacer pokazuje najciekawsze przykłady budownictwa mieszkaniowego tego okresu.
Błonia / Miasteczko Studenckie
Błonia to serce zielonych terenów położonych po zachodniej stronie Krakowa. W okresie międzywojennym w ich sąsiedztwie zaczęto wznosić gmachy uniwersyteckie oraz rozwijać infrastrukturę sportową, której uzupełnieniem były modernistyczne wille. Trasa prowadzi przez najważniejsze budynki uniwersyteckiego Krakowa, m.in. budynek Instytutu Chemii UJ oraz Miasteczko Studenckie AGH.