Budynek Wydziału Inżynierii i Technologii Chemicznej PK
Eryk Moj
1968–1970
Dzielnica I – Stare Miasto
Uczelnie
ul. Warszawska 24
Informacje o obiekcie
Potrzeby związane z odbudową kraju oraz jego industrializacją w okresie powojennym prowadziły do licznych inwestycji państwa związanych z rozbudową szkolnictwa technicznego. Kiedy w 1945 roku uruchomiono ponownie krakowską Akademię Górniczą, zainteresowanie studiami na m.in. nowo utworzonym wydziale architektury było tak wielkie, że w październiku tego roku władze państwa umożliwiły organizację wydziałów politechnicznych. Oprócz architektury powstał również wydział leśny, inżynierii lądowej, wodnej i mierniczej. Rok później wydany został oficjalny dekret o utworzeniu wydziałów, które posiadały swój własny senat i autonomię oraz osobny kampus na terenie przekazanych uczelni dawnych koszar Arcyksięcia Rudolfa przy ulicy Warszawskiej. Zapadła decyzja o wyodrębnieniu wydziałów ze struktur Akademii Górniczej i utworzeniu osobnej uczelni, której nadano nazwę Politechnika Krakowska. W związku z szybkim rozwojem miasta i regionu zapotrzebowanie na usługi i pracę inżynierów rosło, a wraz z nim rosła i uczelnia. W latach 60. miały miejsce duże zmiany na terenie kampusu. Budynki koszar zostały przebudowane. Gmachy dzisiejszych: Wydziału Inżynierii Środowiska oraz Wydziału Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej zostały powiększone. Budynki rozbudowano poprzez poszerzenie traktu od strony ulicy Warszawskiej i dodanie przeszklonych elewacji. Nad obiema ceglanymi konstrukcjami pojawiły się także modernistyczne zwieńczenia z pasami okien i płaskim zadaszeniem. Podobny modernistyczny akcent ulokowano na budynku Wydziału Inżynierii Lądowej. Za pierzeją frontową pojawiły się również nowe elementy: budynek stołówki, czytelnia czasopism oraz eksperymentalna konstrukcja zwana łupinką.
Największą wzniesiona od podstaw inwestycją była realizacja obszernego budynku dla utworzonego w 1966 roku Wydziału Chemii (obecnie Wydziału Inżynierii i Technologii Chemicznej). Został on wzniesiony wzdłuż biegnącej po południowej stronie kampusu ulicy Szlak pomiędzy budynkiem biblioteki a budynkiem dawnej działowni. Decyzja o wzniesieniu nowego budynku zapadła równolegle z utworzeniem wydziału. Prace, które rozpoczęto dwa lata później trwały następne dwa lata i w 1970 roku gmach został oddany do użytku. Jego autorem był Eryk Moj, związany z Miastoprojektem architekt, który miał duże doświadczenie w zakresie wznoszenia budynków dydaktycznych. Był autorem nowych budynków AGH, które wzniesiono po II wojnie światowej oraz budynki Instytutu Metali Nieżelaznych przy ulicy Reymonta. Był także wieloletnim pracownikiem dydaktycznym Politechniki Krakowskiej, w latach 1970-1990 kierował Zakładem Budownictwa Ogólnego, a wspólnie z Markiem Śliwińskim był autorem popularnego skryptu Budownictwo Ogólne, który przez lata był dla studentów Wydziału Architektury PK pierwszym źródłem o procesie budowania. Współpracownikiem Moja i autorem konstrukcji budynku był inżynier Kazimierz Binek. Nowy gmach był największym jaki powstał na kampusie Politechniki Krakowskiej przy ulicy Warszawskiej, miał siedem kondygnacji mieszczących blisko 17 tys. m2 powierzchni użytkowej.
Budynek składa się z dwóch części. Wysokiego podłużnego gmachu biurowo-dydaktycznego, który umiejscowiono wewnątrz przestrzeni kampusu oraz przylegającego do ulicy niższego, piętrowego pawilonu, który ma podobną długość jak biurowiec. Zbudowany na rzucie litery C obejmuje niewielki, wewnętrzny dziedziniec. Parter niższej części zespołu został nieznacznie cofnięty. Jego elewacje obłożono jasnym kamieniem. Umieszczono w nim także dwa obszerne prześwity. Obok jednego z nich, na dziedzińcu ciekawe uzupełnienie przestrzeni stanowią kręcone schody. Powyżej, na piętrze tej części budynku dominuje pas okien. Podobne pasy okien wypełniają podłużne elewacje części biurowo-dydaktycznej. Wzniesiony na wysokim podpiwniczeniu parter tego budynku również został cofnięty. Jego elewacje wypełniają przeszklenia, a wypełnienia obłożono kamieniem. Na wyższych piętrach widoczny jest tynk oraz pasy okien zbudowane z dużych kwadratowych przeszkleń. Pierwotnie pomiędzy nimi znajdowały się pasy z blachy ryflowanej. Poziome pasy kontrastowały z subtelnymi aluminiowymi panelami, które umieszczono pomiędzy kolejnymi parami kwadratowych okien. Dzięki zastosowaniu tych elementów zbudowano pionową artykulację i wzmocniono dynamizm kompozycji. We wnętrzach niektórych pomieszczeń dydaktycznych zastosowano drewniane okładziny.
W ostatnich latach budynek został poddany modernizacji. Wymieniono okna na nowe o zmienionym kształcie i profilach z PCV. Chropowaty tynk i blachę ryflowaną zasłonięto styropianem. Oryginalne podziały i proporcje zostały utracone. Budynek Wydziału Inżynierii i Technologii Chemicznej znajduje się tuż obok Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej. Niestety nie pomogło to w zachowaniu jego pierwotnego charakteru.
Opracowanie:
Michał Wiśniewski
Szlak modernizmu
Zobacz inne obiekty na trasie
Bunkier Sztuki
Budynek biurowy W.Z.G.S. „Samopomoc Chłopska”
Wybrane trasy
Krowodrza
W okresie międzywojennym dawną podkrakowską wieś Krowodrza wypełniły luksusowe kamienice i wille. Osią nowego założenia była Aleja Juliusza Słowackiego, a sercem ozdobiony monumentalnymi nowoczesnymi budynkami Plac Inwalidów. Spacer pokazuje najciekawsze przykłady budownictwa mieszkaniowego tego okresu.
Nowa Huta
Nowa Huta to najważniejsza kreacja urbanistyczna powojennego Krakowa i kluczowe osiągnięcie polskiej architektury okresu socrealizmu. Spacer poświęcony najstarszej części Nowej Huty przybliża historię rozwoju dzielnicy oraz pokazuje różnorodność polskiej architektury tego okresu. Oprócz Placu Centralnego przedstawia historię modernistycznego Bloku Szwedzkiego oraz Arki Pana w Bieńczycach.
Aleje Trzech Wieszczów
Aleje Trzech Wieszczów to najważniejsza kreacja urbanistyczna i architektoniczna międzywojennego Krakowa. Trasa spaceru prowadzi wzdłuż Alei Adama Mickiewicza, najbardziej reprezentacyjnej części założenia, gdzie powstały monumentalne gmachy Akademii Górniczo-Hutniczej, Biblioteki Jagiellońskiej i Muzeum Narodowego.