Blok mieszkalny przy ulicy Mazowieckiej 84
Romuald Loegler
1978–1984
Dzielnica V – Krowodrza
Mieszkalne wielorodzinne
ul. Mazowiecka 84
Informacje o obiekcie
Budynek mieszkalny przy ulicy Mazowieckiej 84, zaprojektowany w latach 1978-80, a zrealizowany w latach 1981-84 należy do najwcześniejszych przejawów postmodernizmu w architekturze Krakowa lat 80. XX wieku. Jest to jeden z pierwszych obiektów zaprojektowanych przez Romualda Loeglera po jego powrocie ze stypendium w Finlandii w 1978 roku, gdzie, jak wspomniał w rozmowie z Lidią Klein i Alicją Gzowską (Postmodernizm polski. Architektura i urbanistyka. Antologia tekstów pod redakcją Lidii Klein, Warszawa 2013), po raz pierwszy zetknął się z architekturą postmodernistyczną. W tym samym czasie architekt ten zaprojektował też kościół pw. św. Jadwigi Królowej na Krowodrzy, wznoszony równolegle z blokiem przy Mazowieckiej.
Omawiany budynek mieszkalny składa się z dwóch silnie wydłużonych brył połączonych dwoma wspólnymi dziedzińcami, przy czym jeden z nich jest częściowo otwarty, ponieważ zachodnia część budowli jest nieco krótsza niż wschodnia.
Elewacje gmachu cechuje dążenie do monumentalizmu, dzięki częściowemu wycofaniu najniższych kondygnacji, wskutek czego powstał długi ciąg gęsto rozmieszczonych przypór. Wywołują one światłocieniowy efekt wsparty ciemniejszą kolorystyką zagłębionych części ścian, który wyraźnie kontrastuje z gładkimi, białymi partiami powyżej. Rozwiązanie to, jak słusznie zauważył Janusz Sepioł, mocno przypomina zaprojektowany przez Aldo Rossiego blok mieszkalny na osiedlu Gallaratese w Mediolanie (1969-76), będący jednym z najwcześniejszych i najważniejszych dzieł włoskiego architekta, jak i związanego z nim nurtu neoracjonalizmu, który znalazł w Europie szereg naśladowców, wśród których wymienić można m.in. Mario Bottę, Roba i Leona Krierów, czy Oswalda Mathiasa Ungersa. Charakteryzował się on m.in. sprowadzeniem brył do najprostszych kształtów geometrycznych, zazwyczaj symetrycznymi planami i brakiem ornamentów przy jedynie bardzo subtelnych nawiązaniach do historii (jak np. trójkątne świetliki kojarzące się z przyczółkami). Typowe dla tej tendencji cechy można znaleźć także i w późniejszych realizacjach Romualda Loeglera z lat 80., takich jak osiedle Centrum E w Nowej Hucie (1985-95), kamienice przy al. 29 Listopada 45c (1983-90), ul. Konfederackiej 1 (1984-89) i ul. Barskiej 1 (1988-89), czy we wzniesionym w ramach berlińskiej wystawy architektonicznej Internationale Bauausstellung 1987 budynku przy Dessauer Straße 34/35 i Bernburger Straße 7 (1991–93).
Opracowanie:
Piotr Knapik
Pomoszlak (SZLAK postmodernizmu)
Zobacz inne obiekty na trasie
Wybrane trasy
Pomoszlak
W latach 80. XX wieku Kraków ponownie stał się kluczowym ośrodkiem rozwoju polskiej architektury. Współcześnie świadczą o tym liczne budynki sakralne, publiczne i mieszkaniowe, które wznoszono na przełomie XX i XXI wieku w stylu postmodernizmu.