Biurowiec Zarządu Budowy PKP
Witold Cęckiewicz
1952–1954
Dzielnica II – Grzegórzki
Biurowce
Rondo Mogilskie 1
Informacje o obiekcie
Kraków wyszedł z II wojny światowej ze zniszczeniami znacznie mniejszymi niż wiele innych polskich miast. W związku z tym w pierwszych latach powojennych nie było potrzeby dużych inwestycji budowlanych w centrum, a niemal cały impet zogniskowany został wokół budowy Nowej Huty. Planowano jednak kilka większych przedsięwzięć, a jednym z nich miało być monumentalne rozwiązanie urbanistyczne wylotu ul. Lubicz i ronda Mogilskiego. Jego projekt powierzono w 1950 roku świeżo upieczonemu absolwentowi Politechniki Krakowskiej – Witoldowi Cęckiewiczowi. Architekt zaproponował „Bramę Mogilską” prowadzącą do Starego Miasta, składającą się z dwóch bliźniaczych biurowców o rzucie litery L, zakomponowanych antytetycznie po przeciwnych stronach ulicy, poprzedzonych dużym zielonym placem.
Zrealizowano zaledwie częściowo jeden z gmachów, zajęty przez Dyrekcję Budowy PKP. Jego budowa przypadła na lata 1952-54. Pod względem architektonicznym ten pierwszy poważny projekt Cęckiewicza – w okresie późniejszym jednej z najważniejszych postaci polskiej architektury nowoczesnej – posiada cechy podobne do zaprojektowanego rok wcześniej przez Włodzimierza Minnicha gmachu Bipronaftu, znajdującego się niedaleko, przy ul. Lubicz 25. Jest to architektura socialistyczna w swej treści, ale nie narodowa w formie. Wyraźne, ażurowe podziały elewacji wskazują na inspiracje dziełami francuskiego architekta – Augusta Perreta. Najwyższe spośród pięciu pięter zostało nieznacznie cofnięte względem poniższych, oddzielone od nich wydatnym gzymsem i przeprute mniejszymi oknami. Zabieg ten dodał monumentalnej bryle lekkości. Także wnętrza biurowca zaprojektowano z dużą starannością – szczególnie efektowna jest klatka schodowa w holu głównym.
Opracowanie:
Kamila Twardowska
Szlak modernizmu
Zobacz inne obiekty na trasie
Budynek Sądu Wojewódzkiego w Krakowie
Kombinat Prasowo-Poligraficzny RSW “Prasa” (współcześnie K1)
Budynki Biurowe przy al. Powstania Warszawskiego - "Żyletkowce"
Wybrane trasy
Krowodrza
W okresie międzywojennym dawną podkrakowską wieś Krowodrza wypełniły luksusowe kamienice i wille. Osią nowego założenia była Aleja Juliusza Słowackiego, a sercem ozdobiony monumentalnymi nowoczesnymi budynkami Plac Inwalidów. Spacer pokazuje najciekawsze przykłady budownictwa mieszkaniowego tego okresu.
Stare Miasto
Krakowskie Stare Miasto rzadko kojarzone jest z modernizmem. Tymczasem po wielkim pożarze miasta w 1850 roku średniowieczny rdzeń Krakowa przeszedł radykalną wymianę zabudowy, którą kontynuowano w okresie międzywojennym. W centrum miasta wznoszono wówczas luksusowe kamienice, a w jego bezpośrednim sąsiedztwie wielkie budynki publiczne, siedziby banków i instytucji państwowych.
Poza głównymi trasami
W XX wieku miał miejsce dynamiczny rozwój Krakowa, którego ślady pod postacią wyjątkowych dzieł architektury odnajdziemy na ternie całego miasta. Spacerując po często odległych dzielnicach możemy dotrzeć do wielu wybitnych budowli z okresu międzywojennego oraz z czasów przyspieszonej ekspansji miasta po 1945 roku.