Dom Śląski

Projekt koncepcyjny Domu Śląskiego przygotował Józef Rybicki, za przygotowanie projektu wykonawczego i realizację odpowiadał Ludwik Wojtyczko, z którym współpracował autor żelbetowej konstrukcji Wacław Pogany. Potwierdza to wymienienie nazwiska Rybickiego w akcie erekcyjnym oraz ówczesnej prasie. Budynek wzniesiono z inicjatywy Polskiego Związku Obrony Kresów Zachodnich ( od 1934 Polskiego Związku Zachodniego), którego głównym celem było propagowanie polskości na obszarze autonomicznego województwa śląskiego oraz ułatwianie studiowania młodzieży śląskiej. W akcie erekcyjnym o domu napisano: „niech będzie symbolem trwałej i niezniszczalnej łączności odwiecznie polskiego Śląska z prastarą Piastów i Jagiellonów stolicą”. Środki na inwestycje pochodziły z funduszów pozostałych po akcji plebiscytowej na Śląsku, a działkę w ramach poparcia ofiarowała gmina Kraków. Projekt gmachu powstał w 1931 roku, a jego realizacja nastąpiła w latach 1932–1937. Był to budynek wielofunkcyjny i mieścił między innymi bursę dla studentów, dom wycieczkowy, stołówkę, biura, bibliotekę, sale wykładowe, salę kinową oraz mieszkania. Do części mieszkalnej gmachu wchodzi się od ulicy Królewskiej, do dawnej bursy i domu wycieczkowego od ulicy Pomorskiej.
Styl budynku można określić jako wczesny funkcjonalizm. Posiada pięć kondygnacji i cztery skrzydła otaczające wewnętrzny dziedziniec. Bryła jest dynamiczna i zróżnicowana, między innymi z powodu zaoblenia oraz zaakcentowania uskokami narożnika. W kompozycji przeważa kierunek horyzontalny wyznaczony przez okna umieszczone w klinkierowych pasach. Pierwotnie budowla była nieco lżejsza dzięki loggii na pierwszym piętrze narożnika, którą z trudnych do ustalenia przyczyn po wojnie zabudowano. W parterze od ulicy Królewskiej znajdują się filarowe podcienia z wejściem do części mieszkalnej oraz wyjściami z sali kinowej. Dolne partie gmachu pokryto cegłą klinkierową. Współczesne remonty częściowo zniszczyły pierwotny wyraz elewacji, między innymi jej dwubarwność oraz klinkierowe wykończenia. We wnętrzach zachowały się elementy oryginalnego wyposażenia. Eleganckie detale otrzymała klatka schodowa części mieszkalnej (wejście od ulicy Królewskiej) z wyrafinowaną, „opartowską” posadzką oraz zachowanymi skrzynkami pocztowymi.