Gmach Seminarium Śląskiego
Zygmunt Gawlik
Franciszek Mączyński
1926–1928
Dzielnica I – Stare Miasto
Budynki użyteczności publicznej
al. Mickiewicza 3
Informacje o obiekcie
Monumentalna, trójskrzydłowa budowla powstała w latach 1926–1928 w ramach współpracy Zygmunta Gawlika i Franciszka Mączyńskiego, którzy mieli za sobą prestiżową realizację katedry oraz kurii w Katowicach. W związku z tą inwestycją wykonali projekt krakowskiego budynku, który powstał na zlecenie Komitetu Budowy Katedry w Katowicach. Jego formy są proste i monumentalne, bryła symetryczna, okna ujęto w wysokie, przebiegające przez wszystkie kondygnacje wnęki. Zwieńczenie stanowi fryz z palmetami, ponad którym znajduje się mocno wysunięty gzyms. Boczne skrzydła są wyższe, a umieszczona ponad gzymsem ostatnia kondygnacja pełni rolę attyki. W fasadzie wyeksponowano prostokątny, półkoliście zamknięty portal udekorowany roślinną dekoracją i kartuszem z płaskorzeźbionym wizerunkiem św. Jacka.
Cechą charakterystyczną obiektu jest dekoracja najwyższych części skrzydeł – cztery płaskorzeźby ewangelistów wykonane przez Xawerego Dunikowskiego, najwybitniejszego rzeźbiarza okresu międzywojennego. W budynku pojawia się reprezentatywny dla prac Zygmunta Gawlika element. Jest to ozdobna kuta krata z motywem smoczych głów, która występuje w drzwiach wejściowych oraz bramie ogrodzenia. Podobna dekoracja zachowała się w bramie domu architekta przy ul. Lea 17. Wnętrza rozwiązano funkcjonalnie. Oprócz zwykłych pomieszczeń służących do mieszkania i nauki, na czwartym piętrze skrzydła północnego zlokalizowano kaplicę. Architekci przy pomocy prostych środków wykreowali przestrzeń o niemal mistycznej atmosferze. Apsyda kaplicy pozostaje w cieniu, a przez wysoko umieszczone okna nawy sączy się dyskretne światło. Wnętrze nakryto sklepieniem kolebkowym z geometryczną dekoracją, nawiązującą do typu kalisko-lubelskiego. Wkomponowano w nie płaskorzeźby o tematyce chrystologicznej, być może autorstwa Zygmunta Gawlika. Drugie, interesujące pomieszczenie budynku to dawny refektarz na parterze skrzydła północnego z żelbetowym sklepieniem o kasetonowych podziałach. Styl budowli to modernizm, jednak pewne elementy nadają jej rys klasycyzmu.
Opracowanie:
Aneta Borowik
Szlak modernizmu
Zobacz inne obiekty na trasie
Gmach Główny Muzeum Narodowego w Krakowie
Gimnazjum żeńskie im. Królowej Wandy
Miejski Dom Wycieczkowy
Wybrane trasy
Godła Kamienic
W okresie międzywojennym szybko rozbudowywany Kraków przywrócił i rozwinął tradycję umieszczania godeł nad wejściami do nowopowstałych kamienic. W ten sposób powstała bogata i rozsiana po całym mieście galeria płaskorzeźb, malowideł ściennych, rzeźb figuralnych, które tworzyli najlepsi krakowscy artyści. Trasa przybliża wybrane przykłady tego wyjątkowego, krakowskiego fenomenu.
Aleje Trzech Wieszczów
Aleje Trzech Wieszczów to najważniejsza kreacja urbanistyczna i architektoniczna międzywojennego Krakowa. Trasa spaceru prowadzi wzdłuż Alei Adama Mickiewicza, najbardziej reprezentacyjnej części założenia, gdzie powstały monumentalne gmachy Akademii Górniczo-Hutniczej, Biblioteki Jagiellońskiej i Muzeum Narodowego.
Półwsie Zwierzynieckie
Spacer po Półwsiu Zwierzynieckim odkrywa jedną z najbardziej urokliwych dzielnic międzywojennego Krakowa, galerię modernistycznych kamienic, oryginalnych detali i dekoracji, którą uzupełniają śmiałe kreacji powojennego modernizmu na czele z zespołem Hotelu Cracovia i Kina Kijów.Spacer po Półwsiu Zwierzynieckim odkrywa jedną z najbardziej urokliwych dzielnic międzywojennego Krakowa, galerię modernistycznych kamienic, oryginalnych detali i dekoracji, którą uzupełniają śmiałe kreacji powojennego modernizmu na czele z zespołem Hotelu Cracovia i Kina Kijów.